.\" -*- coding: UTF-8 -*- .ds PX \s-1POSIX\s+1 .ds UX \s-1UNIX\s+1 .ds GN \s-1GNU\s+1 .ds AK \s-1AWK\s+1 .ds EP \fIGAWK: Efektywne programowanie w AWK\fP .if !\w@\*(lq@ \{\ .\" Recent-enough groff an.tmac does not seem to be in use, .\" so define the strings lq and rq. . ie \n(.g \{\ . ds lq \(lq\" . ds rq \(rq\" . \} . el \{\ . ds lq `` . ds rq '' . \} .\} .\"******************************************************************* .\" .\" This file was generated with po4a. Translate the source file. .\" .\"******************************************************************* .TH GAWK 1 "23 marca 2025 r." "Free Software Foundation" Narzędzia .SH NAZWA gawk \- język wyszukiwania i przetwarzania wzorców .SH SKŁADNIA \fBgawk\fP [ opcje w stylu \*(PX lub \*(GN ] \fB\-f\fP \fIplik\-programu\fP [ \fB\-\^\-\fP ] plik .\|.\|. .br \fBgawk\fP [ opcje w stylu \*(PX lub \*(GN ] [ \fB\-\^\-\fP ] \fItekst\-programu\fP plik \&.\|.\|. .SH WAŻNA INFORMACJA Niniejsza strona podręcznika została udostępniona z grzeczności. Jedynym Źródłem Prawdy programu \fIgawk\fP jest dokumentacja Texinfo, dostępna w wielu formatach w sieci pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual\fP. Może być również zainstalowana w podsystemie Info na tym komputerze, dostępna wówczas za pośrednictwem polecenia \fIinfo\fP(1). .PP W przypadku różnic między dokumentacją Texinfo i niniejszą stroną podręcznika, dokumentacja Texinfo ma pierwszeństwo. .SH OPIS \fIGawk\fP jest implementacją GNU języka programowania \*(AK. Odpowiada on definicji tego języka z \*(PX 1003.1. Wersja ta jest z kolei oparta na opisie z \fIThe AWK Programming Language\fP, napisanym przez Aho, Kernighana i Weinbergera. \fIGawk\fP udostępnia dodatkowe funkcje z bieżącej wersji \fIawk\fP Briana Kernighana oraz wiele rozszerzeń charakterystycznych dla \*(GN. .PP Wiersz poleceń składa się z opcji dla \fIgawk\fP, tekstu programu (jeśli nie podano go poprzez opcję \fB\-f\fP lub \fB\-\^\-include\fP) i wartości, które mają być udostępnione w predefiniowanych zmiennych \fBARGC\fP i \fBARGV\fP. .SH WSTĘP Niniejsza strona podręcznika jest bardzo zwięzła. Wszystkie szczegóły opisano w \*(EP i należy się z nim zapoznać aby poznać pełny opis danej funkcji. Tam, gdzie to możliwe, zamieszczone są odnośniki do wersji online tego podręcznika. .SH "FORMAT OPCJI" Opcje \fIgawk\fP mogą być zarówno tradycyjnymi \*(PX\-owymi jednoliterowymi opcjami, jak i długimi opcjami w stylu \*(GN. Opcje \*(PX\-owe zaczynają się pojedynczym \[Bq]\-\[rq], a opcje \*(GN \[Bq]\-\^\-\[rq]. Opcje w stylu \*(GN są udostępniane zarówno dla właściwości specyficznych dla GNU, jak i dla właściwości \*(PX\-owych. Inne implementacje \*(AK prawdopodobnie jednak będą przyjmować tylko tradycyjne, jednoliterowe opcje. .PP Opcje specyficzne dla \fIgawk\fP są używane zwykle w długiej postaci. Argumenty przekazywane długim opcjom w stylu \*(GN są łączone z opcją przy użyciu znaku \fB=\fP, bez dodatkowych spacji lub przekazywane w następnym argumencie wiersza poleceń (tj. bez znaku równości i po spacji). .PP Oprócz tego, każda długa opcja ma odpowiadającą jej opcję krótką, dzięki czemu funkcjonalność danej opcji może być używana ze skryptów wykonywalnych \fB#!\&\fP. .SH OPCJE \fIGawk\fP akceptuje następujące opcje. Najpierw podane są opcje standardowe, następnie opcje do rozszerzeń \fIgawk\fP, ułożone alfabetycznie według krótkiej opcji. .TP \fB\-f\fP\fI program\-file\fP,\fI \fP\fB\-\^\-file\fP\fI plik\-programu\fP Odczytuje źródło programu \*(AK z pliku \fIplik\-programu\fP, zamiast odczytywać go z pierwszego argumentu wiersza poleceń. Można użyć wielu opcji \fB\-f\fP. Pliki odczytywane za pomocą \fB\-f\fP są traktowane w ten sposób, jak gdyby zaczynały się wyrażeniem \fB@namespace "awk"\fP. .TP \fB\-F\fP\fI fs\fP, \fB\-\^\-field\-separator\fP\fI fs\fP Używa \fIfs\fP jako wejściowego separatora pola (wartość predefiniowanej zmiennej \fBFS\fP). .TP \fB\-v\fP\fI var\fP\fB\^=\^\fP\fIval\fP, \fB\-\^\-assign \fP\fIvar\fP\fB\^=\^\fP\fIval\fP Przyznaje zmiennej \fIvar\fP wartość \fIval\fP. Robi to przed uruchomieniem programu. Takie wartości zmiennych są dostępne dla reguły \fBBEGIN\fP programu \*(AK. .TP \fB\-b\fP, \fB\-\^\-characters\-as\-bytes\fP Traktuje wszelkie dane wejściowe jako znaki jednobajtowe. Niniejszą opcję przesłania opcja \fB\-\^\-posix\fP. .TP \fB\-c\fP, \fB\-\^\-traditional\fP Pracuje w trybie \fIzgodności\fP. W trybie tym, \fIgawk\fP zachowuje się identycznie z \fIawk\fP Briana Kernighana; nie jest rozpoznawane żadne ze specyficznych dla \*(GN rozszerzeń. .TP \fB\-C\fP, \fB\-\^\-copyright\fP Wypisuje krótką wersję informacji o prawach autorskich \*(GN na standardowe wyjście i pomyślnie kończy działanie. .TP \fB\-d\fP[\fIplik\fP], \fB\-\^\-dump\-variables\fP[\fB=\fP\fIplik\fP] Wypisuje do \fIpliku\fP posortowaną listę zmiennych globalnych, ich typów i końcowych wartości. Domyślnym plikiem jest \fBawkvars.out\fP w katalogu bieżącym. .TP \fB\-D\fP[\fIplik\fP], \fB\-\^\-debug\fP[\fB=\fP\fIplik\fP] Włącza debugowanie programów \*(AK. Domyślnie, debuger odczytuje polecenia interaktywnie z klawiatury (standardowego wejścia). Opcjonalny argument \fIplik\fP określa plik z listą poleceń do debugera, w celu wykonania ich nieinteraktywnie. .sp .5 W tym trybie wykonania, \fIgawk\fP ładuje kod źródłowy AWK i czeka na polecenia debugowania. \fIGawk\fP może debugować jedynie źródła programu AWK przekazane opcjami \fB\-f\fP i \fB\-\^\-include\fP. Debuger udokumentowano w \*(EP; zob. \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Debugger.html#Debugger\fP. .TP \fB\-e\fP\fI tekst\-programu\fP, \fB\-\^\-source\fP\fI tekst\-programu\fP Używa \fItekstu\-programu\fP jako kodu źródłowego \*(AK. Każdy argument podany za pomocą opcji \fB\-e\fP jest traktowana tak, jak gdyby zaczynała się instrukcją \fB@namespace "awk"\fP. .TP \fB\-E \fP\fIplik\fP, \fB\-\^\-exec \fP\fIplik\fP Podobnie jednak do \fB\-f\fP, opcja ta jest przetwarzana na końcu. Powinna być używana w skryptach \fB#!\&\fP, szczególnie w przypadku aplikacji CGI, aby unikać przekazywania opcji lub kodu źródłowego (!\&) w wierszu poleceń z URL\-a. Opcja ta wyłącza przypisania zmiennych wiersza poleceń. .TP \fB\-g\fP, \fB\-\^\-gen\-pot\fP Przegląda i analizuje program \*(AK program, i tworzy na standardowym wyjściu plik formatu \*(GN \fB\&.pot\fP (Portable Object Template), zawierający wpisy dla wszystkich podlegających lokalizacji łańcuchów w programie. Sam program nie jest wykonywany. .TP \fB\-h\fP, \fB\-\^\-help\fP Wypisuje na standardowe wyjście krótkie podsumowanie dostępnych opcji. Zgodnie z \fIGNU Coding Standards\fP, te opcje powodują natychmiastowe, pomyślne zakończenie pracy. .TP \fB\-i \fP\fIplik\-do\-włączenia\fP, \fB\-\^\-include \fP\fIplik\-do\-włączenia\fP Ładuje bibliotekę źródłową awk. Wyszukiwanie biblioteki ma miejsce za pomocą zmiennej środowiskowej \fBAWKPATH\fP. Jeśli pierwotne wyszukiwanie zawiedzie, kolejne będzie wykonane po dołączeniu przyrostka \fB\&.awk\fP. Plik będzie załadowany jednokrotnie (tj. eliminowane są duplikaty), a kod nie tworzy źródła głównego programu. Pliki odczytywane za pomocą \fB\-\^\-include\fP są traktowane tak, jak gdyby zaczynały się instrukcją \fB@namespace "awk"\fP. .TP \fB\-I\fP, \fB\-\^\-trace\fP Wypisuje wewnętrzne nazwy kodów bajtowych w trakcie ich wykonywania, przy działającym programie. Ślad jest wypisywany na standardowe wyjście błędów. Każdy \[Bq]kod operacji\[rq] (\[Bq]op code\[rq]) jest poprzedzany na wyjściu znakiem \fB+\fP. .TP \fB\-k\fP, \fB\-\^\-csv\fP Włącza specjalne przetwarzanie CSV. Zob. \fBWartości rozdzielone przecinkiem (CSV)\fP poniżej, aby dowiedzieć się więcej. .TP \fB\-l\fP\fI biblioteka\fP, \fB\-\^\-load\fP\fI biblioteka\fP Ładuje rozszerzenie \fIgawk\fP z \fIbiblioteki\fP współdzielonej. Wyszukiwanie biblioteki ma miejsce za pomocą zmiennej środowiskowej \fBAWKLIBPATH\fP. Jeśli pierwotne wyszukiwanie zawiedzie, kolejne będzie wykonane po dołączeniu domyślnego przyrostka (rozszerzenia) biblioteki współdzielonej dla danej platformy. Oczekuje się, że procedura inicjalizacji biblioteki będzie miała nazwę \fBdl_load()\fP. .TP \fB\-L \fP[\fIwartość\fP], \fB\-\^\-lint\fP[\fB=\fP\fIwartość\fP] Zapewnia ostrzeżenia o konstrukcjach, które są wątpliwe lub nieprzenośne na inne implementacje \*(AK. Lista dopuszczalnych \fIwartości\fP jest dostępna pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Options.html#Options\fP. .TP \fB\-M\fP, \fB\-\^\-bignum\fP Wymusza korzystanie z arytmetyki liczb o dowolnej precyzji. Opcja ta nie odniesie skutku, jeśli nie skompilowano \fIgawk\fP z obsługą bibliotek GMP i MPFR GNU (w takim przypadku \fIgawk\fP wypisze ostrzeżenie). .sp \fBUWAGA:\fP Funkcja ta istnieje \fIwarunkowo\fP. Główny opiekun \fIgawk\fP się nią już nie zajmuje, jednak robi to jeden z członków zespołu deweloperskiego. Jeśli sytuacja ulegnie zmianie na niekorzyść, funkcja zostanie usunięta z \fIgawk\fP. .ig Set \fBGAWK_NO_MPFR_WARN\fR in the environment to silence the warning. .. .TP \fB\-n\fP, \fB\-\^\-non\-decimal\-data\fP Rozpoznaje wartości ósemkowe i szesnastkowe w danych wejściowych. \fIOpcji tej należy używać ze szczególną ostrożnością!\fP .TP \fB\-N\fP, \fB\-\^\-use\-lc\-numeric\fP Zmusza \fIgawk\fP do korzystania ze znaku dziesiętnego z locale (ustawień językowych), przy przetwarzaniu danych wejściowych. .TP \fB\-o\fP[\fIplik\fP], \fB\-\^\-pretty\-print\fP[\fB=\fP\fIplik\fP] Wypisuje wersję programu sformatowaną za pomocą pretty\-print do \fIpliku\fP. Domyślnym plikiem jest \fBawkprof.out\fP w bieżącym katalogu. Opcja ta wymusza \fB\-\^\-no\-optimize\fP. .TP \fB\-O\fP, \fB\-\^\-optimize\fP Włącza domyślne optymalizacje \fIgawk\fPa wobec wewnętrznej reprezentacji programu. Opcja domyślnie włączona. .TP \fB\-p\fP[\fIplik\-prof\fP], \fB\-\^\-profile\fP[\fB=\fP\fIplik\-prof\fP] Rozpoczyna sesję profilowania i wysyła dane profilowania do \fIpliku\-prof\fP. Domyślnie jest to \fBawkprof.out\fP w bieżącym katalogu. Profil zawiera liczbę wykonań każdej instrukcji programu (na lewym marginesie) oraz liczbę wywołań funkcji dla każdej funkcji użytkownika. W tym trybie \fIgawk\fP działa wolniej. Opcja wymusza \fB\-\^\-no\-optimize\fP. .TP \fB\-P\fP, \fB\-\^\-posix\fP Włącza tryb \fIzgodności\fP i wyłącza wiele podstawowych rozszerzeń. .TP \fB\-r\fP, \fB\-\^\-re\-interval\fP Włącza użycie \fIwyrażeń przedziałowych\fP (interval expressions) w dopasowaniu wyrażeń regularnych. Wyrażenia przedziałowe są domyślnie włączone, a opcja ta pozostaje ze względu na kompatybilność wsteczną. .TP \fB\-s\fP, \fB\-\^\-no\-optimize\fP Wyłącza domyślne optymalizacje \fIgawk\fPa wobec wewnętrznej reprezentacji programu. .TP \fB\-S\fP, \fB\-\^\-sandbox\fP Uruchamia \fIgawk\fP w trybie piaskownicy, wyłączając funkcję \fBsystem()\fP, przekierowanie wejścia za pomocą \fBgetline\fP, przekierowania wyjścia za pomocą \fBprint\fP i \fBprintf\fP oraz ładowanie rozszerzeń dynamicznych. Wykonywanie poleceń (poprzez potoki) również jest wyłączone. .TP \fB\-t\fP, \fB\-\^\-lint\-old\fP Daje ostrzeżenia o konstrukcjach, które nieprzenośne na pierwotną wersję \*(UX \fIawk\fP. .TP \fB\-V\fP, \fB\-\^\-version\fP Wypisuje na standardowe wyjście informacje o danej kopii programu \fIgawk\fP. Jest to przydatne przy zgłaszaniu błędów. Zgodnie z \fIGNU Coding Standards\fP, te opcje powodują natychmiastowe, pomyślne zakończenie pracy. .TP \fB\-\^\-\fP Sygnalizuje koniec opcji. Dzięki temu następne argumenty programu \*(AK mogą rozpoczynać się myślnikiem \[Bq]\-\[rq]. [Na przykład rozpoczynające się myślnikiem nazwy plików]. .PP W trybie zgodności wszelkie inne opcje są zaznaczane jako niepoprawne, lecz poza tym są ignorowane. W normalnym trybie działania, jeśli dostarczono tekst programu \*(AK, nieznane opcje są mu przekazywane w tablicy \fBARGV\fP, aby mógł je sobie sam przetworzyć. .PP Ze względu na kompatybilność z \*(PX, można skorzystać z opcji \fB\-W\fP, po której należy podać nazwę długiej opcji. .SH "WYWOŁANIE PROGRAMU AWK" Program \*(AK składa się z sekwencji opcjonalnych dyrektyw, instrukcji wzorzec\-akcja oraz opcjonalnych definicji funkcji. .RS .PP \fB@include "\fP\fInazwa_pliku\^\fP\fB"\fP .br \fB@load "\fP\fInazwa_pliku\^\fP\fB"\fP .br \fB@namespace "\fP\fInazwa\^\fP\fB"\fP .br \fIwzorzec\fP\fB { \fP\fIinstrukcje akcji\fP\fB }\fP .br \fBfunction \fP\fInazwa\fP\fB(\fP\fIlista parametrów\fP\fB) { \fP\fIinstrukcje\fP\fB }\fP .RE .PP \fIGawk\fP najpierw odczytuje źródło programu z podanych \fIplików\-programu\fP, jeśli je podano, z argumentów do opcji \fB\-\^\-source\fP lub z pierwszego nieopcyjnego argumentu wiersza poleceń. Opcje \fB\-f\fP i \fB\-\^\-source\fP można podawać wielokrotnie w wierszu polecenia. \fIGawk\fP czyta tekst programu tak, jakby wszystkie \fIpliki\-programu\fP zostały połączone ze sobą w całość. .PP Dodatkowo, do dołączania innych plików źródłowych do swojego programu, mogą służyć wiersze zaczynające się od \fB@include\fP. Jest to równoważne użyciu opcji \fB\-\^\-include\fP. .PP Do ładowania funkcji rozszerzających mogą służyć wiersze zaczynające się od \fB@load\fP. Jest to równoważne użyciu opcji \fB\-\^\-load\fP. .PP Zmienna środowiskowa \fBAWKPATH\fP określa ścieżkę przeszukiwania, używaną do znajdowania plików źródłowych podanych w opcji \fB\-f\fP i \fB\-\^\-include\fP. Jeśli zmienna ta nie istnieje, domyślną ścieżką staje się \fB".:/usr/local/share/awk"\fP. (Faktyczny katalog może być różny, zależnie od tego jak skompilowano i zainstalowano \fBawk\fP.) Jeśli nazwa pliku, podana opcji \fB\-f\fP zawiera znak \[Bq]/\[rq], nie jest dokonywane żadne przeszukiwanie ścieżki. .PP Zmienna środowiskowa \fBAWKLIBPATH\fP określa ścieżkę przeszukiwania, używaną do znajdowania plików źródłowych podanych w opcji \fB\-\^\-include\fP. Jeśli zmienna ta nie istnieje, domyślną ścieżką staje się \fB"/usr/local/lib/gawk"\fP. (Faktyczny katalog może być różny, zależnie od tego jak skompilowano i zainstalowano \fBawk\fP.) .PP \fIGawk\fP wywołuje programy \*(AK w następującej kolejności. Najpierw dokonuje wszelkich inicjalizacji zmiennych, zadanych w opcjach \fB\-v\fP. Następnie kompiluje program do postaci wewnętrznej. Potem wywołuje kod, zawarty w regułach \fBBEGIN\fP (jeśli istnieją), a następnie zaczyna odczytywać każdy z plików, podanych w tablicy \fBARGV\fP (aż do \fBARGV[ARGC\-1]\fP). Jeśli nie podano takich nazw plików, \fIgawk\fP odczytuje standardowe wejście. .PP Jeśli nazwa pliku w wierszu poleceń ma postać \fIvar\fP\fB=\fP\fIval\fP , to jest traktowana jako inicjalizacja zmiennej. Zmienna \fIvar\fP uzyska wartość \fIval\fP. (Dzieje się to po uruchomieniu każdej reguły \fBBEGIN\fP.) .PP Jeśli wartość konkretnego elementu \fBARGV\fP jest pusta (\fB""\fP), to \fIgawk\fP ją pomija. .PP Dla każdego pliku wejściowego, jeśli istnieje reguła \fBBEGINFILE\fP, \fIgawk\fP wykonuje powiązany kod przed zawartością pliku. Podobnie, \fIgawk\fP wykonuje kod powiązany z regułami \fBENDFILE\fP po przetworzeniu pliku. .PP Dla każdego rekordu wejścia \fIgawk\fP dokonuje porównania, sprawdzając czy odpowiada on jakiemuś \fIwzorcowi\fP z programu \*(AK. Jeśli wzorzec będzie odpowiadał rekordowi, zostanie wykonana związana z nim \fIakcja\fP. Wzorce są sprawdzane w kolejności ich pojawienia się w programie. .PP Na koniec, gdy wyczerpane zostanie całe wejście, \fIgawk\fP wywołuje kod zawarty w regułach \fBEND\fP. .SS "Katalogi w wierszu polecenia" Zgodnie z normą POSIX, pliki podane w wierszu polecenia \fIawk\fP muszą być plikami tekstowymi. Jeśli tak nie jest, zachowanie jest \[Bq]niezdefiniowane\[rq]. Większość wersji programu \fIakw\fP traktuje katalog podany w wierszu polecenia jako błąd krytyczny. .PP W przypadku programu \fIgawk\fP, katalog podany w wierszu polecenia powoduje wypisanie ostrzeżenia, lecz poza tym jest po prostu pomijany. Jeśli poda się opcję \fB\-\^\-posix\fP lub \fB\-\^\-traditional\fP, to \fIgawk\fP potraktuje katalogi w wierszu polecenia jako błąd krytyczny. .SH "ZMIENNE, REKORDY I POLA" Zmienne \*(AK są dynamiczne; zaczynają istnieć gdy są po raz pierwszy użyte. Ich wartości są zmiennoprzecinkowe, znakowe (ciągi znaków) lub jedne i drugie naraz, zależnie od sposobu użycia. Dodatkowo, \fIgawk\fP pozwala na zmienne typu wyrażenia regularnego. \*(AK posiada również tablice jednowymiarowe; symulowane mogą być również tablice wielowymiarowe. Jednak \fIgawk\fP zapewnia prawdziwe tablice tablic. Podczas działania programu ustawianych jest kilka predefiniowanych zmiennych; są one opisane niżej. .SS Rekordy Rekordy są zwykle rozdzielone znakami nowego wiersza. Można to zmienić przypisując wartości wbudowanej zmiennej \fBRS\fP. Więcej szczegółów na stronie \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Records.html\fP. .SS Pola Przy odczytywaniu każdego rekordu wejściowego, \fIgawk\fP dzieli rekord na \fIpola\fP za pomocą wartości zmiennej \fBFS\fP służącej jako separator pól. Dodatkowo, zmiennymi \fBFIELDWIDTHS\fP i \fBFPAT\fP można kontrolować dzielenie pól wejściowych. Więcej szczegółów opisano, począwszy od strony \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Fields.html\fP. .PP Do każdego pola w rekordzie wejściowym można odwołać się przez jego pozycję: \fB$1\fP, \fB$2\fP, itd. \fB$0\fP jest całym rekordem, łącznie z początkowymi i końcowymi białymi znakami. .PP Zmienna \fBNF\fP jest ustawiana na całkowitą liczbę pól w rekordzie wejściowym. .PP Odniesienia do pól nieistniejących (np. pól znajdujących się za \fB$NF\fP) dają łańcuch zerowy. Jednak nadanie nieistniejącemu polu wartości (np. \fB$(NF+2) = 5\fP) zwiększa wartość licznika \fBNF\fP, a pola znajdujące się \[Bq]pomiędzy\[rq], inicjuje łańcuchem zerowym; przypisanie to powoduje również ponowne przetworzenie wartości zmiennej \fB$0\fP, w której pola zostaną rozdzielone wartością \fBOFS\fP. Odniesienia do pól numerowanych wartościami ujemnymi powoduje błąd krytyczny. Zmniejszenie licznika \fBNF\fP powoduje utratę wartości przez pola znajdujące się poza nową wartością licznika, a wartość zmiennej \fB$0\fP zostanie przeliczona, z polami rozdzielonymi wartością \fBOFS\fP. .PP Przypisanie wartości istniejącemu polu powoduje ponowne utworzenie całego rekordu podczas odwołania się do \fB$0\fP. Podobnie, przypisanie wartości do \fB$0\fP powoduje, że rekord jest ponownie dzielony, tworząc nowe wartości pól. .SS "Wartości rozdzielone przecinkiem (CSV)" Przy wywołaniu z opcją \fB\-k\fP lub \fB\-\^\-csv\fP, \fIgawk\fP nie korzysta ze zwykłego rozstrzygania o rekordach oraz dzieleniu pól opisanego powyżej. Zamiast tego, rekordy są rozdzielane niecytowanymi znakami nowego wiersza, a pola są rozdzielane przecinkiem. Pola zawierające przecinki lub znaki nowego wiersza należy ująć w cudzysłów (\[Bq]"\[rq]), a cudzysłowy wewnątrz pola \[en] podwoić. Więcej szczegółów pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Comma\-Separated\-Fields.html\fP. .SS "Wbudowane zmienne" Poniżej wypisano wbudowano zmienne programu \fIgawk\fP. Lista ta jest celowo zwięzła. Więcej szczegółów opisano na stronie \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Built_002din\-Variables\fP. .TP "\w'\fBFIELDWIDTHS\fR'u+1n" \fBARGC\fP Liczba argumentów wiersza poleceń. .TP \fBARGIND\fP Indeks w tablicy \fBARGV\fP bieżąco przetwarzanego pliku. .TP \fBARGV\fP Tablica argumentów wiersza poleceń. Tablica ta jest indeksowana od 0 do \fBARGC\fP \- 1. .TP \fBBINMODE\fP Na systemach nie\-POSIX\-owych, określa użycie trybu \[Bq]binarnego\[rq] do wszystkich operacji wejścia/wyjścia plików. Więcej szczegółów pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/PC\-Using.html\fP. .TP \fBCONVFMT\fP Format konwersji dla liczb, domyślnie \fB"%.6g"\fP. .TP \fBENVIRON\fP Tablica zawierająca wartości bieżącego środowiska. Tablica ta jest indeksowana zmiennymi środowiskowymi, każdy element tablicy jest wartością danej zmiennej. .TP \fBERRNO\fP Jeśli pojawi się błąd systemowy podczas przekierowywania dla \fBgetline\fP, podczas odczytu dla \fBgetline\fP lub podczas \fBclose()\fP, to \fBERRNO\fP jest ustawiana na łańcuch opisujący błąd. Podlega on tłumaczeniu przy ustawieniach locale innych niż angielskie. .TP \fBFIELDWIDTHS\fP Jest rozdzieloną białymi znakami listą szerokości pól. Jeśli zmienna ta jest ustawiona, to \fIgawk\fP rozbija wejście na pola o stałych szerokościach (domyślnie rozbija je według wartości separatora \fBFS\fP). Każdą szerokość pola można opcjonalnie poprzedzić wartościami rozdzielonymi dwukropkiem, określającymi liczbę znaków do pominięcia, przed rozpoczęciem pola. .TP \fBFILENAME\fP Nazwa pliku bieżącego pliku wejściowego. Jeśli nie podano plików w wierszu poleceń, \fBFILENAME\fP przechowuje wartość \[Bq]\-\[rq]. Wartość zmiennej \fBFILENAME\fP jest niezdefiniowana wewnątrz reguły \fBBEGIN\fP (chyba że zostanie nadana przez \fBgetline\fP). .TP \fBFNR\fP Liczba rekordów wejściowych w bieżącym pliku wejściowym. .TP \fBFPAT\fP Wyrażenie regularne opisujące zawartość pól w rekordzie. Jeśli zmienna ta jest ustawiona, to \fIgawk\fP przetwarza wejście na pola pasujące do wyrażenia regularnego, zamiast używać wartości \fBFS\fP jako separatora pól. .TP \fBFS\fP Separator pól wejściowych, domyślnie spacja. Więcej szczegółów pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Field\-Separators.html\fP. .TP \fBFUNCTAB\fP Tablica, której indeksy i powiązane wartości są nazwami wszystkich zdefiniowanych przez użytkownika lub będących rozszerzeniami funkcjami w programie. \fBUWAGA\fP: w tablicy \fBFUNCTAB\fP nie można używać instrukcji \fBdelete\fP. .TP \fBIGNORECASE\fP Kontroluje wrażliwość na wielkość znaków wszystkich wyrażeń regularnych i operacji na łańcuchach tekstowych. Więcej szczegółów pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Case_002dsensitivity.html\fP. .TP \fBLINT\fP Zapewnia dynamiczną kontrolę opcji \fB\-\^\-lint\fP z wnętrza programu \*(AK. .TP \fBNF\fP Liczba pól w bieżącym rekordzie wejściowym. .TP \fBNR\fP Całkowita liczba odczytanych do tej pory rekordów wejściowych. .TP \fBOFMT\fP Format wyjściowy liczb, domyślnie \fB"%.6g"\fP. .TP \fBOFS\fP Separator pól wyjściowych, domyślnie spacja. .TP \fBORS\fP Separator rekordów wyjściowych, domyślnie nowa linia. .TP \fBPREC\fP Robocza precyzja liczb zmiennoprzecinkowych o dowolnej precyzji, domyślnie 53. .TP \fBPROCINFO\fP Elementy tej tablicy zapewniają dostęp do informacji o działającym programie \*(AK. Więcej szczegółów pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Auto_002dset\fP. .TP \fBROUNDMODE\fP Tryb zaokrąglania w przypadku arytmetyki liczb o dowolnej precyzji, domyślnie \fB"N"\fP (tryb roundTiesToEven IEEE\-754). Więcej szczegółów pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Setting\-the\-rounding\-mode\fP. .TP \fBRS\fP Separator rekordów wejściowych, domyślnie nowy wiersz. .TP \fBRT\fP Zakończenie rekordu. \fBGawk\fP ustawia \fBRT\fP na tekst wejściowy, który pasował do znaku lub wyrażenia regularnego określonego przez \fBRS\fP. .TP \fBRSTART\fP Indeks pierwszego znaku dopasowanego funkcją \fBmatch()\fP; 0 w przypadku braku dopasowania. .TP \fBRLENGTH\fP Długość łańcucha dopasowanego funkcją \fBmatch()\fP; \-1 w przypadku braku dopasowania. .TP \fBSUBSEP\fP Łańcuch, używany do rozdzielania wielokrotnych indeksów w elementach tablicowych, domyślnie jest to \fB"\e034"\fP. .TP \fBSYMTAB\fP Tablica, której indeksy są nazwami wszystkich zdefiniowanych zmiennych globalnych i tablic w programie. W tablicy \fBSYMTAB\fP nie można używać instrukcji \fBdelete\fP, ani przypisywać elementów z indeksami, które nie są nazwą zmiennych. .TP \fBTEXTDOMAIN\fP Dziedzina tekstowa programu \*(AK. Stosowane od odszukania zlokalizowanych tłumaczeń łańcuchów znakowych programu. .SS Tablice Tablice są indeksowane wyrażeniem, ujętym w nawiasy kwadratowe (\fB[\fP i \fB]\fP). Jeśli wyrażenie jest listą wyrażeń (\fIwyraż\fP, \fIwyraż\fP ...) to indeks tablicy jest sklejany z wartości (łańcuchowych) każdego wyrażenia, oddzielonych wartością zmiennej \fBSUBSEP\fP. [Uwaga: jest tak dlatego, że \*(AK używa tablic asocjacyjnych \- tak jakby słownikowych \- nie ma tu normalnych liczbowych indeksów \- indeksem może być cokolwiek, najczęściej łańcuch. Symulowanie tablic wielowymiarowych polega właśnie na sklejaniu poszczególnych indeksów w unikalny łańcuch \-\- przyp. tłum.] Właściwość ta jest używana do symulacji wielowymiarowych tablic. Na przykład: .PP .RS \fBi = "A";\^ j = "B";\^ k = "C"\fP .br \fBx[i, j, k] = "hello, world\en"\fP .RE .PP przypisuje łańcuch \fB"hello,\ world\en"\fP elementowi tablicy \fBx\fP, o indeksie będącym łańcuchem \fB"A\e034B\e034C"\fP. Wszystkie tablice w \*(AK są asocjacyjne, tj. indeksowane wartościami łańcuchowymi. .PP Do sprawdzenia, czy dana tablica posiada indeks [łańcuchowy] o oczekiwanej wartości, można użyć specjalnego operatora \fBin\fP: .PP .RS .nf \fBif (val in array) print array[val]\fP .fi .RE .PP Jeśli tablica posiada wielokrotne indeksy, można użyć konstrukcji \fB(i, j) in array\fP. .PP Konstrukcja \fBin\fP może być również użyta w pętli \fBfor\fP do iterowania poprzez wszystkie elementy tablicy [ponieważ jest ona asocjacyjna, nie można jej iterować przez przelecenie indeksu od zera do najwyższej wartości \- indeks może być tu przecież dowolnym łańcuchem \- przyp. tłum.]. Jednak konstrukcja \fB(i, j) in array\fP działa tylko w testach, nie w pętlach \fBfor\fP. .PP Element można skasować z tablicy przy użyciu polecenia \fBdelete\fP. Poleceniem \fBdelete\fP można się też posłużyć do skasowania całej zawartości tablicy, przez podanie jej nazwy bez indeksu. .PP \fIgawk\fP obsługuje prawdziwe tablice wielowymiarowe. Nie wymaga, aby były one \[Bq]prostokątne\[rq], jak w C lub C++. Więcej szczegółów pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Arrays\fP. .SS "Przestrzenie nazw" \fIGawk\fP obsługuje uproszczoną funkcjonalność \fIprzestrzeni nazw\fP, aby pomóc obejść ograniczenia, wynikające z tego, że wszystkie zmienne w AWK są globalne. .PP \fINazwa kwalifikowalna\fP składa się z dwóch prostych identyfikatorów połączonych podwójnym dwukropkiem (\fB::\fP). Lewa strona identyfikatora reprezentuje przestrzeń nazw, a prawa \[em] jej zmienną. Wszystkie proste (niekwalifikowalne) nazwy są uważane za znajdujące się w \[Bq]bieżącej\[rq] przestrzeni nazw; domyślną przestrzenią nazw jest \fBawk\fP. Jednak proste identyfikatory składające się jedynie z wielkich liter są zawsze przypisywane przestrzeni nazw \fBawk\fP, nawet jeśli bieżąca przestrzeń nazw jest inna. .PP Można zmienić bieżącą przestrzeń nazw za pomocą dyrektywy \fB@namespace "\fP\fInazwa\^\fP\fB"\fP. .PP Standardowe, predefiniowane nazwy funkcji wbudowanych nie mogą być użyte jako nazwy przestrzeni nazw. Nazwy dodatkowych funkcji zapewnianych przez \fIgawk\fP mogą być używane jako przestrzenie nazw lub jako proste identyfikatory w innych przestrzeniach nazw. Więcej szczegółów opisano pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Namespaces.html#Namespaces\fP. .SS "Typy zmiennych i konwersje" Zmienne oraz pola mogą być liczbami (zmiennoprzecinkowymi), łańcuchami lub jednym i drugim naraz. Mogą być też wyrażeniami regularnymi. Interpretacja wartości zmiennej zależy od kontekstu. Jeśli jest użyta w wyrażeniu numerycznym, jest interpretowana jako liczba; jeśli jest użyta w wyrażeniu łańcuchowym, to jest traktowana jak łańcuch. .PP Aby wymusić traktowanie zmiennej jako liczby, należy do niej dodać zero; aby wymusić traktowanie jej jako łańcucha, należy dokleić do niej łańcuch zerowy. .PP Niezainicjowane zmienne mają wartość numeryczną zero i łańcuchową "" (zero lub pusty łańcuch). .PP Podczas konwersji łańcucha na liczbę, obróbka jest dokonywana przy użyciu funkcji \fIstrtod\fP(3). Liczba jest przekształcana na łańcuch przy użyciu wartości \fBCONVFMT\fP jako parametru formatującego dla \fIsprintf\fP(3), oraz wartości numerycznej jako argumentu. Jednak, nawet mimo że wszystkie liczby w \*(AK są zmiennoprzecinkowe, wartości całkowite są zawsze konwertowane jak całkowite (integer). .PP \fIGawk\fP dokonuje porównań w następujący sposób: Jeśli dwie wartości są numeryczne, to są porównywane numerycznie. Jeśli jedna z wartości jest numeryczna, a druga łańcuchowa, która jest \[Bq]łańcuchem numerycznym\[rq], to porównania są również dokonywane numerycznie. W przeciwnym wypadku wartość numeryczna jest konwertowana do łańcucha i dokonywane jest porównanie łańcuchowe. Dwa łańcuchy są, oczywiście, porównywane jako łańcuchy. .PP Zauważ, że stałe znakowe, takie jak \fB"57"\fP \fInie\fP są łańcuchami numerycznymi \- są one stałymi łańcuchowymi. Pojęcie \[Bq]łańcuchów numerycznych\[rq] odnosi się wyłącznie do pól, wejścia \fBgetinput\fP, \fBFILENAME\fP, elementów \fBARGV\fP, \fBENVIRON\fP i elementów tablicy utworzonej funkcją \fBsplit()\fP lub \fBpatsplit()\fP, będących łańcuchami numerycznymi. Podstawową koncepcją jest to, że wyglądające na numeryczne dane z \fIwejścia użytkownika\fP, i tylko one, są traktowane w opisany sposób. .SS "Stałe ósemkowe i szesnastkowe" W kodzie źródłowym programów \*(AK można korzystać ze stałych ósemkowych i szesnastkowych w stylu języka C. Na przykład, ósemkowa wartość \fB011\fP jest równa dziesiętnej \fB9\fP, a szesnastkowa \fB0x11\fP jest równa dziesiętnej \fB17\fP. .SS "Stałe łańcuchowe" Stałe łańcuchowe w \*(AK są sekwencjami znaków ujętymi w cudzysłowy (jak \fB"\fP\fIwartość\fP\fB"\fP). Wewnątrz łańcuchów rozpoznawane są pewne \fIsekwencje specjalne\fP, jak w C. Więcej szczegółów pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Escape\-Sequences\fP. .SS "Stałe wyrażeń regularnych" Stała wyrażenia regularnego jest sekwencją znaków ujętych pomiędzy ukośniki (jak \fB/\fP\fIwartość\fP\fB/\fP). .PP Sekwencji specjalnych opisanych w podręczniku można też używać wewnątrz stałych wyrażeń regularnych (np., \fB/[\ \et\ef\en\er\ev]/\fP dopasowuje białe znaki). .PP \fIGawk\fP zapewnia stałe wyrażeń regularnych \fIze ścisłą kontrolą typów\fP. Są one zapisywane z początkowym symbolem \fB@\fP (jak: \fB@/\fP\fIwartość\fP\fB/\fP). Takie zmienne mogą być przypisane do wartości skalarnych (zmiennych, elementów tablicy) i przekazywane do funkcji zdefiniowanych przez użytkownika. Przypisane w ten sposób zmienne mają zwykły typ wyrażenia regularnego. .SH "WZORCE I AKCJE" \*(AK jest językiem zorientowanym liniowo. Najpierw przychodzi wzorzec, a potem akcja. Instrukcje akcji są zawarte w nawiasach \fB{\fP i \fB}\fP. Pominąć można zarówno wzorzec, jak i akcję, lecz oczywiście nie obydwa te pola naraz. Jeśli pominięto wzorzec, to akcja jest wykonywana dla każdego z rekordów wejścia. Brakująca akcja jest z kolei równoważna akcji .RS .PP \fB{ print }\fP .RE .PP która wypisuje cały rekord. .PP Komentarze rozpoczynają się znakiem \fB#\fP i trwają aż do końca wiersza. Do oddzielania instrukcji można używać pustych wierszy. Zwykle instrukcja kończy się wraz z nowym wierszem, jednak nie jest to regułą w przypadku wierszy kończących się na przecinek, \fB{\fP, \fB?\fP, \fB:\fP, \fB&&\fP lub \fB||\fP. Dla wierszy kończących się na \fBdo\fP lub \fBelse\fP również wystąpi automatyczna kontynuacja instrukcji w następnym wierszu. W innych przypadkach, wiersz może być kontynuowany przez zakończenie go znakiem \[Bq]\e\[rq]; w takim wypadku znak nowego wiersza jest ignorowany. Jednak \[Bq]\e\[rq] po znaku \fB#\fP nie jest traktowane w specjalny sposób. .PP Wiele instrukcji można też zgrupować w jednym wierszu, oddzielając je znakiem \[Bq];\[rq]. Tyczy się to zarówno instrukcji w części akcji z pary wzorzec\-akcja (zwykły przypadek), jak i do samych instrukcji wzorzec\-akcja. .SS Wzorce Wzorce w \*(AK mogą być jedną z następujących rzeczy: .PP .RS .nf \fBBEGIN\fP \fBEND\fP \fBBEGINFILE\fP \fBENDFILE\fP \fB/\fP\fIwyrażenie regularne\fP\fB/\fP \fIwyrażenie relacyjne\fP \fIwzorzec\fP\fB && \fP\fIwzorzec\fP \fIwzorzec\fP\fB || \fP\fIwzorzec\fP \fIwzorzec\fP\fB ?\& \fP\fIwzorzec\fP\fB : \fP\fIwzorzec\fP \fB(\fP\fIwzorzec\fP\fB)\fP \fB!\&\fP\fI wzorzec\fP \fIwzorzec1\fP\fB, \fP\fIwzorzec2\fP .fi .RE .PP \fBBEGIN\fP i \fBEND\fP są dwoma specjalnymi rodzajami wzorców, które nie są porównywane z danymi wejściowymi. Części akcji wszelkich wzorców \fBBEGIN\fP są łączone, tak jakby wszystkie one zostały napisane w pojedynczej regule \fBBEGIN\fP. Są one wykonywane przed rozpoczęciem odczytywania danych wejściowych. Podobnie, wszelkie reguły \fBEND\fP są również łączone i wykonywane po wyczerpaniu danych wejściowych. (lub po dojściu do instrukcji \fBexit\fP.) Wzorce \fBBEGIN\fP i \fBEND\fP nie mogą być łączone z innymi wzorcami w wyrażeniach wzorcowych. Wzorcom \fBBEGIN\fP i \fBEND\fP nie może brakować części definiującej akcję. .PP \fBBEGINFILE\fP i \fBENDFILE\fP są dodatkowymi specjalnymi wzorcami, których akcje są wykonywane, odpowiednio, przed odczytaniem pierwszego rekordu każdego pliku wejściowego z wiersza polecenia i po odczytaniu ostatniego rekordu każdego pliku. Wewnątrz reguły \fBBEGINFILE\fP wartość \fBERRNO\fP jest łańcuchem pustym, jeśli plik otwarł się pomyślnie. W przeciwnym przypadku występuje jakiś problem z plikiem i kod powinien skorzystać z \fBnextfile\fP, aby go pominąć. Jeśli tego nie uczyni, \fIgawk\fP zgłosi swój standardowy błąd krytyczny dla plików, których nie da się otworzyć. .PP Dla wzorców \fB/\fP\fIwyrażeń regularnych\fP\fB/\fP powiązana instrukcja wykonywana jest dla każdego rekordu wejściowego, który odpowiada zadanemu wyrażeniu regularnemu. Wyrażenia regularne są w gruncie rzeczy tymi samymi wyrażeniami, które można spotkać w \fIegrep\fP(1). Więcej informacji o wyrażeniach regularnych znajduje się na stronie \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Regexp.html\fP. .PP \fIwyrażenie relacyjne\fP może używać dowolnego operatora ze zdefiniowanych w sekcji o akcjach operatorów. Ogólnie, testują one, czy określone pola odpowiadają określonym wyrażeniom regularnym. .PP Operatory \fB&&\fP, \fB||\fP, i \fB!\fP są logicznymi AND, OR i NOT, podobnie jak w języku C. Są one obliczane w sposób skrócony, podobnie jak w C, i służą głównie do łączenia bardziej podstawowych wyrażeń wzorcowych. Podobnie jak w większości języków, dla wymuszenia kolejności porównywania można użyć nawiasów. .PP Operator \fB?\^:\fP działa podobnie jak ten sam operator w C. Jeśli pierwszy wzorzec jest prawdziwy, to do testowania używany jest następny wzorzec; w przeciwnym wypadku używany jest trzeci wzorzec. Obliczany jest tylko albo drugi albo trzeci wzorzec. .PP Forma \fIwzorzec1\fP\fB, \fP\fIwzorzec2\fP wyrażenia jest nazywana \fIwzorcem zakresu\fP. Dopasowuje ona wszystkie rekordy wejście, poczynając od rekordu, który odpowiada \fIwzorcowi1\fP, aż do rekordu pasującego do \fIwzorzec2\fP, włącznie. Nie łączy się to z innymi rodzajami wyrażeń wzorcowych. .SS Akcje Instrukcje akcji są zawarte w nawiasach \fB{\fP i \fB}\fP. Instrukcje akcji składają się ze zwyczajnych instrukcji przypisania, warunków i instrukcji pętli, które można znaleźć w większości innych języków programowania. Operatory, instrukcje sterującymi, a także instrukcje wejścia/wyjścia są opracowane na podstawie tych, spotykanych w języku C. .SS Operatory Operatory w \*(AK, w kolejności malejącego priorytetu, to .TP "\w'\fB*= /= %= ^=\fR'u+1n" \fB(\fP\&.\|.\|.\fB)\fP Grupowanie .TP \fB$\fP Odniesienie się do pola. .TP \fB++ \-\^\-\fP Inkrementuj i dekrementuj. Zarówno przedrostkowe i przyrostkowe. .TP \fB^\fP Potęgowanie. .TP \fB+ \- !\fP Jednoargumentowy plus, minus i logiczna negacja. .TP \fB* / %\fP Mnożenie, dzielenie i modulo (reszta dzielenia). .TP \fB+ \-\fP Dodawanie i odejmowanie. .TP \fIodstęp\fP Konkatenacja (złączenie) łańcuchów. .TP \fB| |&\fP Przekierowanie wejścia/wyjścia potokiem dla \fBgetline\fP, \fBprint\fP i \fBprintf\fP. .TP \fB< > <= >= == !=\fP Regularne operatory relacyjne. .TP \fB~ !~\fP Dopasowanie wyrażenia regularnego, wyrażenie przeciwne. .TP \fBin\fP Przynależność do tablicy. .TP \fB&&\fP Koniunkcja logiczna AND. .TP \fB||\fP Alternatywa logiczna OR. .TP \fB?:\fP Wyrażenie warunkowe z C. Ma ono postać \fIwyraż1\fP\fB ? \fP\fIwyraż2\fP\fB : \fP\fIwyraż3\/\fP. Jeśli \fIwyraż1\fP jest prawdziwe, to wartością wyrażenia jest \fIwyraż2\fP, w przeciwnym wypadku jest nią \fIwyraż3\fP. Obliczane jest wyłącznie jedno z \fIwyraż2\fP i \fIwyraż3\fP. .TP \fB= += \-= *= /= %= ^=\fP Przypisanie. Obsługiwane jest zarówno przypisanie absolutne \fB(\fP\fIzmienna\fP\fB = \fP\fIwartość\fP\fB)\fP jak i przypisanie operatorowe (inne formy). .SS "Instrukcje sterujące" Instrukcje sterujące są następujące: .PP .RS .nf \fBif (\fP\fIwarunek\fP\fB) \fP\fIinstrukcja\fP [ \fBelse\fP\fI instrukcja \fP] \fBwhile (\fP\fIwarunek\fP\fB) \fP\fIinstrukcja \fP \fBdo \fP\fIinstrukcja \fP\fBwhile (\fP\fIwarunek\fP\fB)\fP \fBfor (\fP\fIwyraż1\fP\fB; \fP\fIwyraż2\fP\fB; \fP\fIwyraż3\fP\fB) \fP\fIinstrukcja\fP \fBfor (\fP\fIvar \fP\fBin\fP\fI tablica\fP\fB) \fP\fIinstrukcja\fP \fBbreak\fP \fBcontinue\fP \fBdelete \fP\fItablica\^\fP\fB[\^\fP\fIindeks\^\fP\fB]\fP \fBdelete \fP\fItablica\^\fP \fBexit\fP [ \fIwyrażenie\fP ] \fB{ \fP\fIinstrukcje \fP\fB}\fP \fBswitch (\fP\fIwyrażenie\fP\fB) { case \fP\fIwartość\fP\fB|\fP\fIwyraż\-regul\fP\fB : \fP\fIinstrukcja \&.\^.\^. \fP[ \fBdefault: \fP\fIinstrukcja \fP] \fB}\fP .fi .RE .SS "Instrukcje I/O" Instrukcje I/O są następujące: .TP "\w'\fBprintf \fIfmt, expr-list\fR'u+1n" \fBclose(\fP\fIplik \fP[\fB, \fP\fIjak\fP]\fB)\fP Zamyka otwarty plik, potok lub proces współbieżny (co\-process). Opcjonalnego \fIjak\fP powinno się używać wyłącznie do zamykania jednego końca dwukierunkowego potoku do procesu współbieżnego. Musi to być wartość łańcuchowa, albo \fB"to"\fP albo \fB"from"\fP. .TP \fBgetline\fP Ustawia \fB$0\fP z następnego rekordu wejściowego; ustawia \fBNF\fP, \fBNR\fP, \fBFNR\fP, \fBRT\fP. .TP \fBgetline <\fP\fIplik\fP Ustawia \fB$0\fP z następnego rekordu \fIpliku\fP; ustawia \fBNF\fP, \fBRT\fP. .TP \fBgetline\fP\fI var\fP Ustawia \fIvar\fP z następnego rekordu wejściowego; ustawia \fBNR\fP, \fBFNR\fP, \fBRT\fP. .TP \fBgetline\fP\fI var\fP\fB <\fP\fIplik\fP Ustawia \fIvar\fP z następnego rekordu \fIpliku\fP; ustawia \fBRT\fP. .TP \fIpolecenie\fP\fB | getline \fP[\fIvar\fP] Uruchamia przesyłanie potokiem wyjścia \fIpolecenia\fP do \fB$0\fP albo \fIvar\fP, jak wyżej oraz \fBRT\fP. .TP \fIpolecenie\fP\fB |& getline \fP[\fIvar\fP] Uruchamia \fIpolecenia\fP jako proces współbieżny, wysyłając potokiem jego wyjście do \fB$0\fP albo do \fIvar\fP, jak wyżej oraz \fBRT\fP (\fIpolecenie\fP może być także gniazdem; zob. poniższy podrozdział \fBSpecjalne Nazwy Plików\fP). .TP \&\fBfflush(\fP[\fIplik\^\fP]\fB)\fP Opróżnia bufory związane z otwartym plikiem wynikowym lub potokiem \fIplik\fP. Jeśli pominięto \fIplik\fP lub jest on łańcuchem pustym, to opróżniane są wszystkie wynikowe pliki i potoki. .TP \fBnext\fP Kończy przetwarzanie bieżącego rekordu wejściowego. Następnie odczytywany jest kolejny rekord wejściowy i przetwarzanie rozpoczyna się od pierwszego wzorca programu \*(AK. Po osiągnięciu końca danych wejściowych, wykonywane są reguły \fBEND\fP. .TP \fBnextfile\fP Kończy przetwarzanie bieżącego pliku wejściowego. Następny rekord wejściowy zostanie odczytany z kolejnego pliku wejściowego. Aktualizowane są wartości \fBFILENAME\fP i \fBARGIND\fP, zaś \fBFNR\fP jest resetowane na 1 i przetwarzanie rozpoczyna się od pierwszego wzorca programu \*(AK. Po osiągnięciu końca danych wejściowych, wykonywane są reguły \fBENDFILE\fP i \fBEND\fP. .TP \fBprint\fP Wypisuje bieżący rekord. Rekord wyjściowy zakończony jest wartością \fBORS\fP. .TP \fBprint\fP\fI lista\-wyrażeń\fP Wypisuje wyrażenia. Każde wyrażenie jest oddzielone wartością \fBOFS\fP. Wyjściowy rekord jest kończony wartością \fBORS\fP. .TP \fBprint\fP\fI lista\-wyrażeń\fP\fB >\fP\fIplik\fP Wypisuje wyrażenia do \fIpliku\fP. Każde wyrażenie jest rozdzielone wartością \fBOFS\fP. Rekord wyjściowy jest zakończony wartością \fBORS\fP. .TP \fBprintf\fP\fI fmt, lista\-wyrażeń\fP Formatuje i wypisuje/ .TP \fBprintf\fP\fI fmt, lista\-wyrażeń\fP\fB >\fP\fIplik\fP Formatuje i wypisuje do \fIpliku\fP. .TP \fBsystem(\fP\fIcmd\-line\fP\fB)\fP Wywołuje polecenie systemowe \fIcmd\-line\fP, i zwraca jego status wyjścia. (funkcja może nie być dostępna na systemach nie \*(PX\-owych). Pełne informacje o statusie zakończenia są dostępne pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/I_002fO\-Functions.html#I_002fO\-Functions\fP. .PP Dozwolone są też dodatkowe przekierowania wejścia i wyjścia dla \fBprint\fP i \fBprintf\fP. .TP \fBprint .\|.\|.\& >>\fP\fI plik\fP Dokleja wyjście do \fIpliku\fP. .TP \fBprint .\|.\|.\& |\fP\fI polecenie\fP Zapisuje do potoku. .TP \fBprint .\|.\|.\& |&\fP\fI polecenie\fP Wysyła dane do procesu współbieżnego lub gniazda (zob. też podrozdział \fBSpecjalne nazwy plików\fP). .PP Funkcja \fBgetline\fP zwraca 1 dla powodzenia, zero dla końca pliku oraz \-1 jeśli wystąpił błąd. Jeśli wartość \fIerrno\fP(3) wskazuje, że operacja wejścia/wyjścia może być ponowiona i ustawione jest \fBPROCINFO["\fP\fIinput\^\fP\fB", "RETRY"]\fP, to zamiast \-1 zwracane jest \-2 i można próbować wywoływać \fBgetline\fP ponownie. W przypadku wystąpienia błędu, \fBERRNO\fP ustawiane jest na łańcuch opisujący problem. .PP \fBUWAGA\fP: Niepowodzenie otwarcia dwukierunkowego gniazda powoduje zwrócenie niekrytycznego błędu do funkcji wywołującej. Używając potoku, procesu współbieżnego lub gniazda do \fBgetline\fP albo z \fBprint\fP lub \fBprintf\fP wewnątrz pętli \fBkonieczne jest\fP użycie \fBclose()\fP do utworzenia nowych instancji tego polecenia lub gniazda. \*(AK nie zamyka automatycznie potoków, gniazd ani procesów współbieżnych gdy zwrócą one EOF (koniec pliku). .PP Wersje \*(AK instrukcji \fBprintf\fP oraz funkcji \fBsprintf()\fP są podobne do tych z C. Więcej informacji pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Printf.html\fP. .SS "Specjalne nazwy plików" Podczas przekierowań I/O przy użyciu \fBprint\fP czy też \fBprintf\fP do pliku, albo przy użyciu \fBgetline\fP z pliku, \fIgawk\fP rozpoznaje wewnętrznie pewne specjalne nazwy plików. Te nazwy plików umożliwiają dostęp do otwartych deskryptorów plików, dziedziczonych po procesie rodzicielskim \fIgawk\fP'a (zazwyczaj powłoce). Inne pliki specjalne zapewniają dostęp do informacji o uruchomionym procesie \fBgawk\fP. Z tych specjalnych nazw plików można również korzystać w wierszu poleceń do określania plików danych. Te nazwy to: .TP "\w'\fB/dev/stdout\fR'u+1n" \fB\-\fP Standardowe wejście. .TP \fB/dev/stdin\fP Standardowe wejście. .TP \fB/dev/stdout\fP Standardowe wyjście. .TP \fB/dev/stderr\fP Standardowe wyjście diagnostyczne. .TP \fB/dev/fd/\^\fP\fIn\fP Plik związany z otwartym deskryptorem pliku \fIn\fP. .PP Poniższych specjalnych nazw plików można używać z operatorem procesu współbieżnego \fB|&\fP do tworzenia witrualnych połączeń sieciowych TCP/IP: .TP .PD 0 \fB/inet/tcp/\fP\fIlport\fP\fB/\fP\fIrhost\fP\fB/\fP\fIrport\fP .TP .PD 0 \fB/inet4/tcp/\fP\fIlport\fP\fB/\fP\fIrhost\fP\fB/\fP\fIrport\fP .TP .PD \fB/inet6/tcp/\fP\fIlport\fP\fB/\fP\fIrhost\fP\fB/\fP\fIrport\fP Pliki dla połączenia TCP/IP na lokalnym porcie \fIlport\fP do zdalnej stacji \fIrhost\fP na zdalnym porcie \fIrport\fP. Port \fB0\fP spowoduje, że to system znajdzie port. \fB/inet4\fP wymusi połączenie IPv4, a \fB/inet6\fP wymusi połączenie IPv6. Zwykłe \fB/inet\fP użyje domyślnej wartości systemowej (zapewne IPv4). Używalne tylko z dwukierunkowym operatorem wejścia/wyjścia \fB|&\fP. .TP .PD 0 \fB/inet/udp/\fP\fIlport\fP\fB/\fP\fIrhost\fP\fB/\fP\fIrport\fP .TP .PD 0 \fB/inet4/udp/\fP\fIlport\fP\fB/\fP\fIrhost\fP\fB/\fP\fIrport\fP .TP .PD \fB/inet6/udp/\fP\fIlport\fP\fB/\fP\fIrhost\fP\fB/\fP\fIrport\fP Podobne, lecz używa UDP/IP zamiast TCP/IP. .SS "Funkcje numeryczne" \*(AK ma następujące wbudowane funkcje arytmetyczne: .TP "\w'\fBsrand(\fR[\fIexpr\^\fR]\fB)\fR'u+1n" \fBatan2(\fP\fIy\fP\fB,\fP\fI x\fP\fB)\fP Zwraca arcus tangens \fIy/x\fP w radianach. .TP \fBcos(\fP\fIwyraż\fP\fB)\fP Zwraca cosinus z \fIwyraż\fP w radianach. .TP \fBexp(\fP\fIwyraż\fP\fB)\fP funkcja wykładnicza. .TP \fBint(\fP\fIwyraż\fP\fB)\fP Skraca do liczby całkowitej. .ig .TP \fBintdiv(\fInum\fB, \fIdenom\fB, \fIresult\fB)\fR Truncate \fInum\fR and \fIdenom\fR to integers. Return the quotient of \fInum\fR divided by \fIdenom\fR in \fIresult\fB["quotient"]\fR and the remainder in \fIresult\fB["remainder"]\fR. This is a \fIgawk\fR extension, primarily of value when working with arbitrarily large integers. .. .TP \fBlog(\fP\fIwyraż\fP\fB)\fP funkcja logarytmu naturalnego. .TP \fBrand()\fP zwraca liczbę losową \fIN\fP, pomiędzy zerem a jedynką tak, że 0 \(<= \fIN\fP < 1. .TP \fBsin(\fP\fIwyraż\fP\fB)\fP Zwraca sinus z \fIwyraż\fP w radianach. .TP \fBsqrt(\fP\fIwyraż\fP\fB)\fP Zwraca pierwiastek kwadratowy \fIwyraż\fP. .TP \&\fBsrand(\fP[\fIwyraż\^\fP]\fB)\fP Używa \fIwyraż\fP jako nowego ziarno dla generatora liczb losowych. Bez podanego \fIwyraż\fP, używa czasu dnia. Zwraca poprzednie ziarno generatora liczb losowych. .SS "Funkcje łańcuchowe" \fIGawk\fP posiada następujące wbudowane funkcje łańcuchowe; szczegółowy opis pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/String\-Functions\fP. .TP "\w'\fBsprintf(\fIfmt\^\fB, \fIexpr-list\^\fB)\fR'u+1n" \fBasort(\fP\fIs \fP[\fB, \fP\fId\fP [\fB, \fP\fIjak\fP] ]\fB)\fP Zwraca liczbę elementów w źródłowej tablicy \fIs\fP. Sortuje zawartość \fIs\fP z zastosowaniem zwykłych reguł \fIgawk\fP do porównywania wartości, zastępując indeksy posortowanych wartości \fIs\fP, kolejnymi liczbami całkowitymi, począwszy od 1. Jeśli podano opcjonalną tablicę docelową \fId\fP, to najpierw \fIs\fP jest powielana do \fId\fP, a następnie sortowana jest \fId\fP, zaś indeksy tablicy źródłowej \fIs\fP pozostają niezmienione. Opcjonalny łańcuch \fIjak\fP reguluje kierunek i tryb porównania. Prawidłowe wartości \fIjak\fP opisano pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/String\-Functions.html#String\-Functions\fP. \fIs\fP i \fId\fP mogą występować w tej samej tablicy; ma to sens tylko przy podaniu trzeciego argumentu. .TP \fBasorti(\fP\fIs \fP[\fB, \fP\fId\fP [\fB, \fP\fIjak\fP] ]\fB)\fP Zwraca liczbę elementów w źródłowej tablicy \fIs\fP. Zachowanie jest takie jak w przypadku \fBasort()\fP z tym wyjątkiem, że do sortowania służą \fIindeksy\fP tablicy, a nie jej wartości. Rezultatem jest tablica indeksowana numerycznie, której wartościami są pierwotne indeksy. Pierwotne wartości są tracone; z tego powodu należy zapewnić drugą tablicę, jeśli chce się zachować pierwotną. Zastosowanie opcjonalnego łańcucha \fIjak\fP jest takie samo jak w przypadku \fBasort()\fP. Również tutaj \fIs\fP i \fId\fP mogą być w tej samej tablicy; to także ma sens tylko przy podaniu trzeciego argumentu. .TP \fBgensub(\fP\fIr\fP\fB, \fP\fIs\fP\fB, \fP\fIh \fP[\fB, \fP\fIt\fP]\fB)\fP W łańcuchu docelowym \fIt\fP wyszukuje podłańcuchy odpowiadające wyrażeniu regularnemu \fIr\fP. Jeżeli \fIh\fP jest łańcuchem zaczynającym się od \fBg\fP lub \fBG\fP, to zastępuje wszystkie znalezione dopasowania \fIr\fP przez \fIs\fP. W przeciwnym wypadku, \fIh\fP jest liczbą wskazującą, które z kolejnych dopasowań \fIr\fP ma zostać zastąpione. Jeżeli nie podano \fIt\fP, to zamiast niego używane jest \fB$0\fP. Wewnątrz tekstu zastępującego \fIs\fP, można posłużyć się sekwencją \fB\e\fP\fIn\fP, gdzie \fIn\fP jest cyfrą od 1 do 9, wskazującą na tekst dopasowany przez \fIn\fP\-te podwyrażenie w nawiasach. Sekwencja \fB\e0\fP oznacza cały dopasowany tekst, tak samo jak znak \fB&\fP. W przeciwieństwie do \fBsub()\fP i \fBgsub()\fP, jako wynik funkcji zwracany jest zmieniony łańcuch, zaś pierwotny łańcuch docelowy pozostaje \fInie\fP zmieniony. .TP \fBgsub(\fP\fIr\fP\fB, \fP\fIs \fP[\fB, \fP\fIt\fP]\fB)\fP każdy podłańcuch, odpowiadający wyrażeniu regularnemu \fIr\fP w łańcuchu \fIt\fP, wymienia na łańcuch \fIs\fP, i zwraca liczbę podmian. Jeśli nie podano \fIt\fP, używa \fB$0\fP. Znak \fB&\fP w tekście zastępującym zostanie zastąpiony faktycznie dopasowanym tekstem. Aby otrzymać literalny znak \fB&\fP należy użyć \fB\e&\fP (konieczne jest wpisanie tego jako \fB"\e\e&"\fP; zob. \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Gory\-Details.html#Gory\-Details\fP aby zapoznać się z pełniejszym omówieniem reguł znaków \fB&\fP oraz odwrotnych ukośników w tekście zastępującym dla funkcji \fBsub()\fP, \fBgsub()\fP i \fBgensub()\fP). .TP \fBindex(\fP\fIs\fP\fB,\fP\fI t\fP\fB)\fP Zwraca indeks łańcucha \fIt\fP w łańcuchu \fIs\fP lub zero, gdy \fIt\fP jest nieobecne (co implikuje, że indeksy znaków zaczynają się od jedynki). .TP \fBlength(\fP[\fIs\fP]\fB)\fP Zwraca długość łańcucha \fIs\fP lub długość \fB$0\fP, jeśli nie podano \fIs\fP. Przy argumencie będącym tablicą, \fBlength()\fP zwraca liczbę elementów w tablicy. .TP \fBmatch(\fP\fIs\fP\fB, \fP\fIr \fP[\fB, \fP\fIa\fP]\fB)\fP Zwraca pozycję w \fIs\fP, gdzie pojawia się wyrażenie regularne \fIr\fP. Jeśli nie podano \fIr\fP, zwracane jest zero. Jeśli jest jednak obecne, to dodatkowo ustawiane są zmienne \fBRSTART\fP i \fBRLENGTH\fP. Zauważ, że kolejność argumentów jest taka sama jak dla operatora \fB~\fP: \fIstr\fP\fB ~\fP \fIre\fP. Pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/String\-Functions.html#String\-Functions\fP dostępny jest opis, w jaki sposób następuje zapełnianie tablicy \fIa\fP, jeśli się ją poda. .TP \fBpatsplit(\fP\fIs\fP\fB, \fP\fIa \fP[\fB, \fP\fIr\fP [\fB, \fP\fIseps\fP] ]\fB)\fP Dzieli łańcuch \fIs\fP na tablicę \fIa\fP i tablicę separatorów \fIseps\fP w miejscach rozdzielonych wyrażeniem regularnym \fIr\fP, i zwraca liczbę pól. Wartościami elementów są fragmenty \fIs\fP, które zostały dopasowane przez \fIr\fP. Wartością \fBseps[\fP\fIi\fP\fB]\fP jest separator (być może null), który pojawił się po \fBa[\fP\fIi\fP\fB]\fP. Wartością \fBseps[0]\fP jest wiodący separator (być może null). Jeśli pominięto \fIr\fP, zamiast niego używane jest \fBFPAT\fP. Na początku, tablice \fIa\fP i \fIseps\fP są czyszczone. Podział odbywa się identycznie podział pól przy \fBFPAT\fP. .TP \fBsplit(\fP\fIs\fP\fB, \fP\fIa \fP[\fB, \fP\fIr\fP [\fB, \fP\fIseps\fP] ]\fB)\fP Dzieli łańcuch \fIs\fP na tablicę \fIa\fP i tablicę separatorów \fIseps\fP, w miejscach rozdzielonych wyrażeniem regularnym \fIr\fP, i zwraca liczbę pól. Jeśli pominięto \fIr\fP, zamiast niego używane jest \fBFS\fP. Na początku, czyszczone są tablice \fIa\fP i \fIseps\fP. \fBseps[\fP\fIi\fP\fB]\fP jest separatorem pola dopasowanego przez \fIr\fP pomiędzy \fBa[\fP\fIi\fP\fB]\fP i \fBa[\fP\fIi\fP\fB+1]\fP. Podział odbywa się identycznie jak opisany powyżej podział rekordu na pola. .TP \fBsprintf(\fP\fIfmt\^\fP\fB,\fP\fI lista\-wyraż\fP\fB)\fP wypisuje \fIlistę\-wyraż\fP według \fIfmt\fP, i zwraca łańcuch wyjściowy. .TP \fBstrtonum(\fP\fIstr\fP\fB)\fP Bada \fIstr\fP, i zwraca jego numeryczną wartość. Jeśli \fIstr\fP zaczyna się od początkowego \fB0\fP, to traktuje go jako liczbę ósemkową. Jeśli \fIstr\fP zaczyna się od początkowego \fB0x\fP lub \fB0X\fP, to traktuje go jako liczbę szesnastkową. W innym przypadku przyjmuje, że jest to liczba dziesiętna. .TP \fBsub(\fP\fIr\fP\fB, \fP\fIs \fP[\fB, \fP\fIt\fP]\fB)\fP Podobne do \fBgsub()\fP, lecz podmienia tylko pierwszy odpowiadający podłańcuch. Zwraca zero albo jeden. .TP \fBsubstr(\fP\fIs\fP\fB, \fP\fIi \fP[\fB, \fP\fIn\fP]\fB)\fP Zwraca maksymalnie \fIn\fP\-znakowy podłańcuch łańcucha \fIs\fP, zaczynający się od pozycji \fIi\fP. Jeśli pominięto parametr \fIn\fP, użyta zostaje reszta \fIs\fP. .TP \fBtolower(\fP\fIstr\fP\fB)\fP Zwraca kopię łańcucha \fIstr\fP, w której wszystkie wielkie litery zostały zastąpione małymi. Nie alfabetyczne znaki pozostają bez zmian. .TP \fBtoupper(\fP\fIstr\fP\fB)\fP Zwraca kopię łańcucha \fIstr\fP, w której wszystkie małe litery zostały zastąpione wielkimi. Nie alfabetyczne znaki pozostają bez zmian. .PP \fIGawk\fP jest świadomy wielobajtowości. Oznacza to, że \fBindex()\fP, \fBlength()\fP, \fBsubstr()\fP i \fBmatch()\fP działają wobec znaków, nie bajtów. .SS "Funkcje czasu" \fIGawk\fP zapewnia następujące funkcje do pozyskiwania znaczników czasowych i formatowania ich. Szczegółowy opis pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Time\-Functions\fP. .TP "\w'\fBsystime()\fR'u+1n" \fBmktime(\fP\fIokreślenie\-daty\fP [\fB, \fP\fIznacznik\-utc\fP]\fB)\fP Przekształca \fIokreślenie\-daty\fP na znacznik czasu w tej samej postaci, jaka jest zwracana przez \fBsystime()\fP i zwraca wynik. Jeśli obecny jest \fIznacznik\-utc\fP i jest on niezerowy i niebędący null, przyjmuje się, że czas jest w strefie czasu uniwersalnego (UTC), w innym przypadku przyjmuje się, że jest to czas lokalny. Jeśli \fIokreślenie\-daty\fP nie zawiera wymaganych elementów lub zwrócony czas jest poza zakresem, \fBmktime()\fP zwraca \-1. Szczegóły \fIokreślenia\-daty\fP opisano pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Time\-Functions.html#Time\-Functions\fP. .TP \fBstrftime(\fP[\fIformat \fP[\fB, \fP\fIznacznik\-czasu\fP[\fB, \fP\fIznacznik\-utc\fP]]]\fB)\fP formatuje \fIznacznik\-czasu\fP według wskazówek zawartych w zmiennej \fIformat\fP. Jeśli obecny jest \fIznacznik\-utc\fP i jest on niezerowy i niebędący null, przyjmuje się, że czas jest w strefie czasu uniwersalnego (UTC), w innym przypadku przyjmuje się, że jest to czas lokalny. \fIZnacznik\-czasu\fP powinien być taki sam, jak ten, zwracany przez \fBsystime()\fP. Jeśli brakuje parametru \fIznacznik\-czasu\fP, używany jest bieżący czas dnia. Jeżeli pominięto \fIformat\fP, to używany jest domyślny format równoważny formatowi wyników z \fIdate\fP(1). Domyślny format jest dostępny w \fBPROCINFO["strftime"]\fP. Zobacz specyfikację funkcji \fBstrftime ()\fP w ISO C, aby zobaczyć jakie konwersje formatów są na pewno dostępne. .TP \fBsystime()\fP Zwraca bieżący czas dnia w liczbach sekund od początku Epoki (czyli od północy UTC, 1 stycznia 1970 na systemach \*(PX\-owych). .SS "Funkcje operujące na bitach" \fIGawk\fP zapewnia poniższe funkcje operujące na bitach. Działają przez konwersję wartości zmiennoprzecinkowych podwójnej precyzji na całkowite \fBuintmax_t\fP, wykonanie operacji, a następnie konwersję wyniku z powrotem na zmiennoprzecinkowy. Przekazanie ujemnych argumentów do którejś z tych funkcji spowoduje błąd krytyczny. .PP Funkcje: .TP "\w'\fBrshift(\fIval\fB, \fIcount\fB)\fR'u+2n" \fBand(\fP\fIv1\fP\fB, \fP\fIv2 \fP[, ...]\fB)\fP Zwraca bitową koniunkcję AND wartości podanych w liście argumentów. Musi być ich co najmniej dwa. .TP \fBcompl(\fP\fIval\fP\fB)\fP Zwraca bitowe uzupełnienie \fIval\fP. .TP \fBlshift(\fP\fIval\fP\fB, \fP\fIile\fP\fB)\fP Zwraca wartość \fIval\fP, przesuniętą w lewo o \fIile\fP bitów. .TP \fBor(\fP\fIv1\fP\fB, \fP\fIv2 \fP[, ...]\fB)\fP Zwraca bitową alternatywę OR wartości podanych w liście argumentów. Musi być ich co najmniej dwa. .TP \fBrshift(\fP\fIval\fP\fB, \fP\fIile\fP\fB)\fP Zwraca wartość \fIval\fP, przesuniętą w prawo o \fIile\fP bitów. .TP \fBxor(\fP\fIv1\fP\fB, \fP\fIv2 \fP[, ...]\fB)\fP Zwraca bitową alternatywę wykluczającą XOR wartości podanych w liście argumentów. Musi być ich co najmniej dwa. .SS "Funkcje typu" Następujące funkcje zapewniają informacje związane z typem ich argumentów. .TP \w'\fBisarray(\fIx\fB)\fR'u+1n \fBisarray(\fP\fIx\fP\fB)\fP Zwraca prawdę, jeśli \fIx\fP jest tablicą lub fałsz w innym przypadku. .TP \fBtypeof(\fP\fIx\fP\fB)\fP Zwraca łańcuch wskazujący typ \fIx\fP. Łańcuch przyjmie jedną z wartości: \fB"array"\fP, \fB"number"\fP, \fB"regexp"\fP, \fB"string"\fP, \fB"strnum"\fP, \fB"unassigned"\fP, or \fB"undefined"\fP. .SS "Funkcje internacjonalizacji" Można używać wewnątrz programów \*(AK funkcji do tłumaczenia łańcuchów podczas wykonania programu. Szczegóły opisano pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/I18N\-Functions.html#I18N\-Functions\fP. .TP \fBbindtextdomain(\fP\fIkatalog \fP[\fB, \fP\fIdomena\fP]\fB)\fP Określa katalog, w którym \fIgawk\fP szuka plików \fB\&.gmo\fP, w przypadku gdy nie będą lub nie mogą być umieszczone w \[Bq]standardowych\[rq] miejscach. Zwraca katalog, z którym jest \[Bq]związana\[rq] \fIdomena\fP. .sp 0.5 Domyślną \fIdomeną\fP jest wartość \fBTEXTDOMAIN\fP. Jeśli \fIkatalog\fP jest łańcuchem pustym (\fB""\fP), to \fBbindtextdomain()\fP zwraca bieżące wiązanie dla zadanej \fIdomeny\fP. .TP \fBdcgettext(\fP\fIłańcuch \fP[\fB, \fP\fIdomena \fP[\fB, \fP\fIkategoria\fP]]\fB)\fP Zwraca tłumaczenie \fIłańcucha\fP w domenie tekstowej \fIdomena\fP dla kategorii locale \fIkategoria\fP. Domyślną \fIdomeną\fP jest bieżąca wartość \fBTEXTDOMAIN\fP. Domyślną wartością \fIkategorii\fP jest \fB"LC_MESSAGES"\fP. .TP \fBdcngettext(\fP\fIłańcuch1\fP\fB, \fP\fIłańcuch2\fP\fB, \fP\fIliczba \fP[\fB, \fP\fIdomena \fP[\fB, \fP\fIkategoria\fP]]\fB)\fP Zwraca formę mnogą używaną dla tłumaczenia \fIliczby\fP \fIłańcucha1\fP i \fIłańcucha2\fP w domenie tekstowej \fIdomena\fP dla kategorii locale \fIkategoria\fP. Domyślną \fIdomeną\fP jest bieżąca wartość \fBTEXTDOMAIN\fP. Domyślną wartością \fIkategorii\fP jest \fB"LC_MESSAGES"\fP. .SS "Funkcje z wartościami logicznymi" Można tworzyć specjalne wartości typu logicznego; więcej informacji o działaniu i przyczynie ich istnienia opisano w podręczniku. .TP \fBmkbool(\fP\fIwyrażenie\^\fP\fB)\fP W zależności od wartości logicznej \fIwyrażenia\fP, zwraca wartość prawdy lub wartość fałszu. Wartość prawdy ma wartość numeryczną jeden. Wartość fałszu ma wartość numeryczną zero. .SH "FUNKCJE UŻYTKOWNIKA" Funkcje w \*(AK są definiowane następująco: .PP .RS \fBfunction \fP\fInazwa\fP\fB(\fP\fIlista parametrów\fP\fB) { \fP\fIinstrukcje \fP\fB}\fP .RE .PP Funkcje są wykonywane po wywołaniu ich z wyrażeń występujących we wzorcach lub akcjach. Do tworzenia instancji parametrów formalnych, zadeklarowanych w funkcji używane są parametry faktyczne użyte w wywołaniu funkcji. Tablice są przekazywane przez wskazanie, inne zmienne przez wartość. .PP Zmienne lokalne są deklarowane jako dodatkowe parametry w liście parametrów. Konwencja polega na separowaniu zmiennych lokalnych od parametrów dodatkowymi spacjami w liście parametrów. Na przykład: .PP .RS .nf \fBfunction f(p, q, a, b) # a i b są lokalne { \&.\|.\|. }\fP \fB/abc/ { .\|.\|.\& ; f(1, 2) ; .\|.\|.\& }\fP .fi .RE .PP Lewy nawias w wywołaniu funkcji musi występować bezpośrednio za nazwą funkcji, bez wtrąconego odstępu. Ograniczenie to nie odnosi się do funkcji wbudowanych, które są opisane powyżej. .PP Funkcje mogą wołać siebie nawzajem i mogą być rekurencyjne. Parametry funkcji używane jako zmienne lokalne są podczas wywołania funkcji inicjalizowane na łańcuch pusty i liczbę zero. Chcąc, by funkcja zwracała wartość należy posłużyć się składnią: \fBreturn\fP\fI wyraż\fP. Wartość zwracana przez funkcję jest niezdefiniowana jeśli nie podano wartości zwracanej lub funkcja kończy pracę bez jawnej instrukcji powrotu. .PP Jeżeli użyto \fB\-\^\-lint\fP, to \fIgawk\fP ostrzega o wywołaniach niezdefiniowanych funkcji podczas analizy składni, a nie w czasie wykonania. Wywołanie niezdefiniowanej funkcji w czasie wykonania powoduje błąd krytyczny. .PP Funkcje można wywoływać niebezpośrednio. W tym celu należy przypisać nazwę funkcji, która ma być wywołana, jako łańcuch, do zmiennej. Następnie zmienną można podać jakby była nazwą funkcji, poprzedzając ją znakiem \fB@\fP, jak w przykładzie: .RS .nf \fBfunction mojafunkcja() { print "wywołano mojafunkcja" \&.\|.\|. }\fP \fB{ .\|.\|. ta_funkcja = "mojafunkcja" @ta_funkcja() # wywołanie mojafunkcja poprzez ta_funkcja .\|.\|. }\fP .fi .RE .PP Jeżeli użyto \fB\-\^\-lint\fP, to \fIgawk\fP ostrzega o wywołaniach niezdefiniowanych funkcji podczas analizy składni, a nie w czasie wykonania. Wywołanie niezdefiniowanej funkcji w czasie wykonania powoduje błąd krytyczny. .SH "DYNAMICZNE ŁADOWANIE NOWYCH FUNKCJI" Można dynamicznie dodawać nowe funkcje napisane w C lub C++ do pracującego interpretera \fIgawk\fP instrukcją \fB@load\fP. Dokładne szczegóły wykraczają poza zakres tej strony podręcznika; zob. \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Dynamic\-Extensions.html#Dynamic\-Extensions\fP. .SH SYGNAŁY Profiler \fIgawk\fP przyjmuje dwa sygnały. \fBSIGUSR1\fP powoduje, że zrzuca on profil i stos wywołań funkcji do pliku profilu, którym jest albo \fBawkprof.out\fP, albo plik podany z opcją \fB\-\^\-profile\fP. Następnie kontynuuje działanie. \fBSIGHUP\fP powoduje, że \fIgawk\fP zrzuca profil i stos wywołań funkcji a następnie kończy pracę. .SH INTERNACJONALIZACJA Stałe łańcuchowe są ciągami znaków ujętymi w cudzysłowy. W środowiskach innych niż angielskojęzyczne, możliwe jest oznakowanie łańcuchów w programie \*(AK jako wymagających tłumaczenia na własny język narodowy. Łańcuchy takie są oznaczone w programie \*(AK przez początkowy znak podkreślenia (\[Bq]_\[rq]). Na przykład, .sp .RS \fBgawk 'BEGIN { print "hello, world" }'\fP .RE .sp zawsze wypisuje \fBhello, world\fP. Ale, .sp .RS \fBgawk 'BEGIN { print _"hello, world" }'\fP .RE .sp może wypisać \fBbonjour, monde\fP we Francji. Więcej informacji na temat kroków potrzebnych do tworzenia i działania, dającego się tłumaczyć programu \*AK, opisano pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Internationalization.html#Internationalization\fP. .SH "ROZSZERZENIA GNU" \fIGawk\fP ma zbyt wiele rozszerzeń do \*(PX \fIawk\fP. Są one opisane pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/POSIX_002fGNU.html\fP. Wszystkie rozszerzenia można wyłączyć, wywołując \fIgawk\fP z opcją \fB\-\^\-traditional\fP lub \fB\-\^\-posix\fP. .SH "ZMIENNE ŚRODOWISKOWE" Do podania listy katalogów przeglądanych przez \fIgawk\fP podczas poszukiwania plików zadanych opcjami \fB\-f\fP, \fB\-\^\-file\fP, \fB\-i\fP i \fB\-\^\-include\fP oraz dyrektywą \fB@include\fP można posłużyć się zmienną środowiskową \fBAWKPATH\fP. Jeśli pierwotne wyszukiwanie nie powiedzie się, ścieżka jest przeszukiwana ponownie, z dołączonym do nazwy pliku \fB\&.awk\fP. .PP Do podania listy katalogów przeglądanych przez \fIgawk\fP podczas poszukiwania plików zadanych opcjami \fB\-l\fP i \fB\-\^\-load\fP można posłużyć się zmienną środowiskową \fBAWKLIBPATH\fP. .PP Zmienna środowiskowa \fBGAWK_PERSIST_FILE\fP, jeśli obecna, wskazuje na plik, który służy jako magazyn pamięci trwałej. Więcej szczegółów w \*(EP. .PP Zmienna środowiskowa \fBGAWK_READ_TIMEOUT\fP może posłużyć do określenia czasu przeterminowania, w milisekundach, na oczekiwanie na wejście na terminalu, w potoku lub przez komunikację dwustronną, w tym gniazda. .PP W przypadku połączeń do stacji zdalnej za pomocą gniazda, \fBGAWK_SOCK_RETRIES\fP reguluje liczbę ponownych prób, a \fBGAWK_MSEC_SLEEP\fP interwał między nimi. Interwał określa się w milisekundach. W systemach nieobsługujących \fIusleep\fP(3), wartość jest zaokrąglana w górę, do pełnych sekund. .PP Jeśli w środowisku istnieje zmienna \fBPOSIXLY_CORRECT\fP to \fIgawk\fP zachowuje się tak, jakby podano mu w wierszu poleceń opcję \fB\-\-posix\fP. Jeśli podano opcję \fB\-\-lint\fP, \fIgawk\fP wyda ostrzeżenie o tym efekcie. .ig .PP Set \fBGAWK_NO_MPFR_WARN\fR in the environment to silence the warning about MPFR mode being deprecated. .. .SH "STATUS ZAKOŃCZENIA" Jeśli instrukcja \fBexit\fP zostanie użyta z wartością, to \fIgawk\fP wychodzi z podaną w niej wartością numeryczną. .PP W pozostałych przypadkach, jeśli przy wykonaniu nie napotkano na problemy, \fIgawk\fP wychodzi z wartością stałej C \fBEXIT_SUCCESS\fP. Zwykle wynosi zero. .PP Jeśli wystąpi błąd, \fIgawk\fP wychodzi z wartością stałej C \fBEXIT_FAILURE\fP. Zwykle wynosi jeden. .PP Jeśli \fIgawk\fP wyjdzie z powodu błędu krytycznego, status zakończenia wynosi 2. W systemach innych niż POSIX, wartość tę można przypisać do \fBEXIT_FAILURE\fP. .SH "INFORMACJA O WERSJI" Ta strona podręcznika man opisuje \fIgawk\fP, w wersji numer 5.3. .SH AUTORZY Oryginalna wersja \*(UX \fIawk\fP była opracowana i zaimplementowana przez Alfreda Aho, Petera Weinbergera i Briana Kernighana z Bell Laboratories. Aktualnym opiekunem jest Ozan Yigit. Brian Kernighan wciąż okazjonalnie rozwija program. .PP Paul Rubin i Jay Fenlason, z Free Software Foundation, napisali wersję \fIgawk\fP, zgodną z oryginalną wersją \fIawk\fP, rozprowadzaną w Seventh Edition \*(UX. John Woods wprowadził wiele poprawek. David Trueman, z pomocą Arnolda Robbinsa, uczynił \fIgawk\fP zgodnym z nową wersją \*(UX \fIawk\fP. Arnold Robbins jest bieżącym opiekunem projektu. .PP Pełna lista twórców \fIgawk\fP jest dostępna w dokumentacji programu oraz w podręczniku \*(EP. .PP Plik \fBREADME\fP w dystrybucji \fIgawk\fP zawiera aktualne informacje o opiekunach oraz obecnie obsługiwanych portach. .SH "ZGŁOSZENIA BŁĘDÓW I ZAPYTANIA" Po napotkaniu błędu w \fIgawk\fP, proszę skorzystać z programu \fIgawkbug\fP(1), aby go zgłosić. .PP Pełna instrukcja zgłaszania błędów jest dostępna pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual/html_node/Bugs.html\fP. \fIProsimy\fP o uważne przeczytanie i stosowanie się do niej. Czyni to zgłaszanie i poprawianie błędów znacznie łatwiejsze dla wszystkich zaangażowany. Naprawdę! .PP Z drugiej strony, jeśli ma się pytanie o to, jak wykonać dane zadanie używając \fIawk\fP lub \fIgawk\fP, można wysłać wiadomość na adres \fBhelp\-gawk@gnu.org\fP z prośbą o pomoc. .SH USTERKI Opcja \fB\-F\fP niekoniecznie ma właściwość przypisywania zmiennych; pozostaje tylko dla zgodności wstecznej. .PP Niniejszy podręcznik systemowy jest zbyt obszerny, \fIgawk\fP ma zbyt wiele funkcji. .SH "ZOBACZ TAKŻE" \fIegrep\fP(1), \fIsed\fP(1), \fIgawkbug\fP(1), \fIprintf\fP(3), and \fIstrftime\fP(3). .PP \fIThe AWK Programming Language\fP, wydanie drugie, Alfred V.\& Aho, Brian W.\& Kernighan, Peter J.\& Weinberger, Addison\-Wesley, 2023. ISBN 9\-780138\-269722. .PP \*(EP, Wydanie 5.3, dostarczane ze źródłami \fIgawk\fP source. Bieżąca wersja tego dokumentu jest dostępna pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gawk/manual\fP. .PP Dokumentacja GNU \fBgettext\fP, dostępna pod adresem \fIhttps://www.gnu.org/software/gettext\fP. .SH PRZYKŁADY .nf Wypisz i posortuj nazwy zgłoszeniowe (login) wszystkich użytkowników: \fB BEGIN { FS = ":" } { print $1 | "sort" }\fP Zlicz wiersze w pliku: \fB { nlines++ } END { print nlines }\fP Poprzedź każdy wiersz jego numerem w pliku: \fB { print FNR, $0 }\fP Łącz i numeruj wiersze (wariacja tematu): \fB { print NR, $0 }\fP Uruchom zewnętrzne polecenie dla określonych wierszy danych: \fB tail \-f access_log | awk '/myhome.html/ { system("nmap " $1 ">> logdir/myhome.html") }'\fP .fi .ig .SH ACKNOWLEDGEMENTS Brian Kernighan provided valuable assistance during testing and debugging. We thank him. .. .SH "KOPIOWANIE NINIEJSZEJ DOKUMENTACJI" Copyright \(co 1989, 1991, 1992, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1998, 1999, 2001, 2002, 2003, 2004, 2005, 2007, 2009, 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2021, 2022, 2023, 2024, 2025 Free Software Foundation, Inc. .PP Permission is granted to make and distribute verbatim copies of this manual page provided the copyright notice and this permission notice are preserved on all copies. .ig Permission is granted to process this file through troff and print the results, provided the printed document carries copying permission notice identical to this one except for the removal of this paragraph (this paragraph not being relevant to the printed manual page). .. .PP Permission is granted to copy and distribute modified versions of this manual page under the conditions for verbatim copying, provided that the entire resulting derived work is distributed under the terms of a permission notice identical to this one. .PP Permission is granted to copy and distribute translations of this manual page into another language, under the above conditions for modified versions, except that this permission notice may be stated in a translation approved by the Foundation. .PP .SH TŁUMACZENIE Tłumaczenie niniejszej strony podręcznika: Przemek Borys i Michał Kułach . .PP Niniejsze tłumaczenie jest wolną dokumentacją. Bliższe informacje o warunkach licencji można uzyskać zapoznając się z .UR https://www.gnu.org/licenses/gpl-3.0.html GNU General Public License w wersji 3 .UE lub nowszej. Nie przyjmuje się ŻADNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI. .PP Błędy w tłumaczeniu strony podręcznika prosimy zgłaszać na adres listy dyskusyjnej .MT manpages-pl-list@lists.sourceforge.net .ME .