.\" -*- coding: UTF-8 -*- '\" t .\" Copyright (c) 2017 Michael Kerrisk .\" .\" SPDX-License-Identifier: Linux-man-pages-copyleft .\" .\"******************************************************************* .\" .\" This file was generated with po4a. Translate the source file. .\" .\"******************************************************************* .TH inode 7 "15 czerwca 2024 r." "Linux man\-pages 6.9.1" .SH NAZWA inode \- informacja o i\-węźle pliku .SH OPIS Każdy plik posiada i\-węzeł z metadanymi o pliku. Aplikacja może pobrać te metadane za pomocą \fBstat\fP(2) (lub powiązanych wywołań), które zwraca strukturę \fIstat\fP albo za pomocą \fBstatx\fP(2), które zwraca strukturę \fIstatx\fP. .P Poniższa lista zawiera informacje zwykle dostępne w i\-węźle pliku lub z nim powiązane, wraz z nazwami pól struktur zwracanych przez \fBstat\fP(2) i \fBstatx\fP(2): .TP Urządzenie, na którym występuje i\-węzeł \fIstat.st_dev\fP; \fIstatx.stx_dev_minor\fP i \fIstatx.stx_dev_major\fP .IP Każdy i\-węzeł (oraz powiązany plik) występuje w systemie plików umieszczonym na urządzeniu. Urządzenie jest identyfikowane przez zestaw: identyfikatora głównego (opisującego ogólną klasę urządzenia) oraz identyfikatora pobocznego (opisującego konkretne wystąpienie w klasie ogólnej). .TP Numer i\-węzła \fIstat.st_ino\fP; \fIstatx.stx_ino\fP .IP Każdy plik w systemie plików posiada unikatowy numer i\-węzła. Numery i\-węzłów są jednak unikatowe tylko w zakresie danego systemu plików (tj. ten sam numer i\-węzła może być używany w różnych systemach plików, co stanowi powód, dla którego dowiązania zwykłe nie mogą wykraczać poza swój system plików). To pole zawiera numer i\-węzła pliku. .TP Typ i tryb pliku \fIstat.st_mode\fP; \fIstatx.stx_mode\fP .IP Zob. opis typu i trybu pliku, poniżej. .TP Liczba dowiązań \fIstat.st_nlink\fP; \fIstatx.stx_nlink\fP .IP Pole zawiera liczbę dowiązań zwykłych (twardych) do pliku. Dodatkowe dowiązania do istniejącego pliku tworzy się za pomocą \fBlink\fP(2). .TP Identyfikator użytkownika \fIstat.st_uid\fP; \fIstatx.stx_uid\fP .IP Pole zapisuje identyfikator użytkownika właściciela pliku. W przypadku nowo tworzonych plików, identyfikatorem użytkownika w pliku będzie efektywny identyfikator użytkownika tworzącego procesu. Identyfikator użytkownika pliku można zmienić za pomocą \fBchown\fP(2). .TP Identyfikator grupy \fIstat.st_gid\fP; \fIstatx.stx_gid\fP .IP I\-węzeł zapisuje identyfikator grupy właściciela pliku. W przypadku nowo tworzonych plików, identyfikator grupy pliku jest albo identyfikatorem grupy katalogu nadrzędnego albo efektywnym identyfikatorem grupy procesu tworzącego, w zależności od tego, czy bit ustawienia grupy podczas wykonania (sgid) jest ustawiony na katalogu nadrzędnym (zob. niżej). Identyfikator grupy pliku można zmienić za pomocą \fBchown\fP(2). .TP Urządzenie reprezentowane przez ten i\-węzeł \fIstat.st_rdev\fP; \fIstatx.stx_rdev_minor\fP i \fIstatx.stx_rdev_major\fP .IP Jeśli ten plik (i\-węzeł) reprezentuje urządzenie, to i\-węzeł zapisuje główny i poboczny identyfikator tego urządzenia. .TP Rozmiar pliku \fIstat.st_size\fP; \fIstatx.stx_size\fP .IP To pole ujawnia rozmiar pliku (jeśli jest zwykłym plikiem lub dowiązaniem symbolicznym) w bajtach. Rozmiarem dowiązania symbolicznego jest długość ścieżki, którą zawiera dowiązanie, bez końcowego bajtu null. .TP Preferowany rozmiar bloku do wejścia/wyjścia \fIstat.st_blksize\fP; \fIstatx.stx_blksize\fP .IP Pole ujawnia \[Bq]preferowany\[rq] rozmiar bloku w celu uzyskania wydajnego wejścia/wyjścia systemu plików (zapis do pliku w mniejszych fragmentach spowoduje nieefektywną sekwencję odczyt\-modyfikacja\-nadpis). .TP Liczba bloków przypisanych do pliku \fIstat.st_blocks\fP; \fIstatx.stx_blocks\fP .IP Pole wskazuje liczbę bloków przypisanych do pliku, w 512 bajtowych jednostkach (może być mniejsze niż \fIst_size\fP/512 gdy plik ma dziury). .IP .\" Rationale for sys/stat.h in POSIX.1-2008 Standard POSIX.1 zauważa, że jednostka \fIst_blocks\fP będącego składową struktury \fIstat\fP, nie jest zdefiniowana standardem. W wielu implementacjach jest to 512 bajtów; na kilku systemach korzysta się z innej jednostki np. 1024. Co więcej, jednostka może się różnić w zależności od systemu plików. .TP Znacznik czasowy ostatniego dostępu (atime \[em] ang. access time) \fIstat.st_atime\fP; \fIstatx.stx_atime\fP .IP Znacznik czasowy ostatniego dostępu do pliku. Zmienia się przy uzyskaniu dostępu do pliku, np. przez \fBexecve\fP(2), \fBmknod\fP(2), \fBpipe\fP(2), \fButime\fP(2) i \fBread\fP(2) (dla więcej niż zera bajtów). Inne interfejsy, takie jak \fBmmap\fP(2), mogą nie aktualizować znacznika czasu atime. .IP Niektóre typy systemu plików zezwalają na montowanie w sposób, w którym dostęp do pliku i/lub katalogu nie powoduje aktualizacji znacznika czasu atime (zob. \fInoatime\fP, \fInodiratime\fP i \fIrelatime\fP w podręczniku \fBmount\fP(8) oraz powiązane informacje w podręczniku \fBmount\fP(2)). Dodatkowo, znacznik atime nie jest aktualizowany, gdy plik otwarto ze znacznikiem \fBO_NOATIME\fP; zob. \fBopen\fP(2). .TP Znacznik czasowy utworzenia pliku (btime \[em] ang. birth time) (nie jest zwracany w strukturze \fIstat\fP); \fIstatx.stx_btime\fP .IP Znacznik czasowy utworzenia pliku. Jest ustawiany przy utworzeniu pliku i nie ulega później zmianie. .IP .\" FIXME Is it supported on ext4 and XFS? Znacznik czasowy btime nie był historycznie obecny w systemach UNIX i nie jest obecnie obsługiwany przez większość linuksowych systemów plików. .TP Znacznik czasowy ostatniej modyfikacji (mtime) \fIstat.st_mtime\fP; \fIstatx.stx_mtime\fP .IP Znacznik czasowy ostatniej modyfikacji pliku. Zmienia się przy modyfikacji pliku, np. za pomocą \fBmknod\fP(2), \fBtruncate\fP(2), \fButime\fP(2) i \fBwrite\fP(2) (więcej niż zera bajtów). Co więcej znacznik czasowy mtime katalogu jest zmieniany przy tworzeniu i kasowaniu plików w tym katalogu. Znacznik czasowy mtime \fInie\fP jest zmieniany przy zmianie właściciela, grupy, liczby dowiązań zwykłych lub trybu. .TP Znacznik czasowy ostatniej zmiany statusu (ctime \[em] ang. change time) \fIstat.st_ctime\fP; \fIstatx.stx_ctime\fP .IP Znacznik czasu ostatniej zmiany statusu pliku. Zmienia się przy zapisywaniu lub ustawianiu informacji i\-węzła (tj. właściciela, grupy, liczby dowiązań, trybu itd.). .P Pola znaczników czasu zgłaszają czas mierzony od \fIEpoki\fP tj. 1970\-01\-01 00:00:00 +0000, UTC (zob. \fBtime\fP(7)). .P .\" commit ef7f38359ea8b3e9c7f2cae9a4d4935f55ca9e80 .\" Nanosekundowe znaczniki czasowe są obsługiwane w systemach plików XFS, JFS, Btrfs i ext4 (od Linuksa 2.6.23). Znaczniki nanosekundowe nie są obsługiwane w ext2, ext3 i Reiserfs. Aby zwrócić znaczniki czasu z nanosekundową precyzją, pola znacznika czasu w strukturach \fIstat\fP i \fIstatx\fP są zdefiniowane jako struktury zawierające cząstkę nanosekund. Więcej szczegółów w podręcznikach \fBstat\fP(2) i \fBstatx\fP(2). W systemach plików nieobsługujących znaczników czasowych dokładniejszych niż sekunda, pola nanosekund w strukturach \fIstat\fP i \fIstatx\fP są zwracane z wartością 0. .SS "Typ i tryb pliku" Pole \fIstat.st_mode\fP (w przypadku \fBstatx\fP(2): pole \fIstatx.stx_mode\fP) zawiera typ i tryb pliku. .P POSIX odnosi się do bitów \fIstat.st_mode\fP związanych z maską \fBS_IFMT\fP (zob. niżej) jako \fItypu pliku\fP, 12 bitów odnoszących się do maski 07777 jako \fIbitów trybu pliku\fP, a najmniej znaczących 9 bitów (0777) jako \fIbitów uprawnień pliku\fP. .P Zdefiniowano następujące wartości maski dla typu pliku .in +4n .TS lB l l. S_IFMT 0170000 maska bitowa dla pola bitów typu pliku S_IFSOCK 0140000 gniazdo S_IFLNK 0120000 dowiązanie symboliczne S_IFREG 0100000 zwykły plik S_IFBLK 0060000 urządzenie blokowe S_IFDIR 0040000 katalog S_IFCHR 0020000 urządzenie znakowe S_IFIFO 0010000 FIFO .TE .in .P Zatem aby sprawdzić, czy plik jest np. zwykłym plikiem, można użyć: .P .in +4n .EX stat(pathname, &sb); if ((sb.st_mode & S_IFMT) == S_IFREG) { /* Obsługa zwykłego pliku */ } .EE .in .P Ze względu na powszechność testów w powyższej postaci, POSIX zdefiniował dodatkowe makra, aby umożliwić spójniejsze zapisywanie testów typu pliku \fIst_mode\fP: .RS 4 .TP 1.2i \fBS_ISREG\fP(m) czy to zwykły plik? .TP \fBS_ISDIR\fP(m) katalog? .TP \fBS_ISCHR\fP(m) urządzenie znakowe? .TP \fBS_ISBLK\fP(m) urządzenie blokowe? .TP \fBS_ISFIFO\fP(m) FIFO (potok nazwany)? .TP \fBS_ISLNK\fP(m) dowiązanie symboliczne? (nie występuje w POSIX.1\-1996) .TP \fBS_ISSOCK\fP(m) gniazdo? (nie występuje w POSIX.1\-1996) .RE .P Wcześniejszy wycinek kodu można zatem przepisać jako: .P .in +4n .EX stat(pathname, &sb); if (S_ISREG(sb.st_mode)) { /* Obsługa zwykłego pliku */ } .EE .in .P Definicje większości z powyższych makr testujących typ pliku są udostępniane, jeśli włączono dowolny z następujących testowych makr funkcji: \fB_BSD_SOURCE\fP (w glibc 2.19 i wcześniejszych), \fB_SVID_SOURCE\fP (w glibc 2.19 i wcześniejszych) lub \fB_DEFAULT_SOURCE\fP (w glibc 2.20 i późniejszych). Dodatkowo, definicje wszystkich powyższych makr poza \fBS_IFSOCK\fP i \fBS_ISSOCK\fP() są udostępniane, jeśli zdefiniowano \fB_XOPEN_SOURCE\fP. .P Definicja \fBS_IFSOCK\fP może być również ujawniona przez zdefiniowanie \fB_XOPEN_SOURCE\fP z wartością 500 lub większą albo (od glibc 2.24) przez zdefiniowanie zarówno \fB_XOPEN_SOURCE\fP jak i \fB_XOPEN_SOURCE_EXTENDED\fP. .P Definicja \fBS_ISSOCK\fP() jest ujawniana, gdy zdefiniowane dowolne z następujących testowych makr funkcji: \fB_BSD_SOURCE\fP (w glibc 2.19 i wcześniejszych), \fB_DEFAULT_SOURCE\fP (w glibc 2.20 i późniejszych), \fB_XOPEN_SOURCE\fP z wartością 500 lub większą, \fB_POSIX_C_SOURCE\fP z wartością 200112L lub większą albo (od glibc 2.24) przez zdefiniowanie zarówno \fB_XOPEN_SOURCE\fP jak i \fB_XOPEN_SOURCE_EXTENDED\fP. .P W komponencie trybu pliku pola \fIst_mode\fP zdefiniowano następujące wartości masek: .in +4n .TS lB l lx. S_ISUID 04000 T{ bit set\-user\-ID (zob. \fBexecve\fP(2)) T} S_ISGID 02000 T{ bit set\-group\-ID (zob. niżej) T} S_ISVTX 01000 T{ bit lepkości (zob. niżej) T} S_IRWXU 00700 T{ właściciel ma uprawnienia odczytu, zapisu i wykonania T} S_IRUSR 00400 T{ właściciel ma uprawnienie odczytu T} S_IWUSR 00200 T{ właściciel ma uprawnienie zapisu T} S_IXUSR 00100 T{ właściciel ma uprawnienie wykonania T} S_IRWXG 00070 T{ grupa ma uprawnienia odczytu, zapisu i wykonania T} S_IRGRP 00040 T{ grupa ma uprawnienie odczytu T} S_IWGRP 00020 T{ grupa ma uprawnienie zapisu T} S_IXGRP 00010 T{ grupa ma uprawnienie wykonania T} S_IRWXO 00007 T{ inni (poza grupą) mają uprawnienia odczytu, zapisu i wykonania T} S_IROTH 00004 T{ inni mają uprawnienie odczytu T} S_IWOTH 00002 T{ inni mają uprawnienie zapisu T} S_IXOTH 00001 T{ inni mają uprawnienie wykonania T} .TE .in .P Bit set\-group\-ID (\fBS_ISGID\fP) ma kilka specjalnych zastosowań. W przypadku katalogu wskazuje, że dla danego katalogu ma być używana semantyka BSD: tworzone w nim pliki dziedziczą identyfikator tworzącego procesu, a tworzone w nim katalogi dziedziczą również ustawienie bitu \fBS_ISGID\fP. W przypadku pliku wykonywalnego, bit set\-group\-ID powoduje zmianę efektywnego identyfikatora grupy procesu, który wykonuje plik, zgodnie z opisem w podręczniku \fBexecve\fP(2). W przypadku pliku, który nie posiada ustawionego bitu wykonania dla grupy (\fBS_IXGRP\fP), bit set\-group\-ID wskazuje obowiązkowe blokowanie pliku/rekordu. .P Bit lepkości (\fBS_ISVTX\fP) w przypadku katalogu oznacza, że wobec pliku w tym katalogu, jedynie: właściciel pliku, właściciel katalogu lub proces uprzywilejowany może zmienić nazwę pliku lub go usunąć. .SH STANDARDY POSIX.1\-2008. .SH HISTORIA POSIX.1\-2001. .P POSIX.1\-1990 nie opisuje stałych \fBS_IFMT\fP, \fBS_IFSOCK\fP, \fBS_IFLNK\fP, \fBS_IFREG\fP, \fBS_IFBLK\fP, \fBS_IFDIR\fP, \fBS_IFCHR\fP, \fBS_IFIFO\fP i \fBS_ISVTX\fP, lecz określa użycie makr \fBS_ISDIR\fP() itd. .P Makra \fBS_ISLNK\fP() i \fBS_ISSOCK\fP() nie występowały w POSIX.1\-1996; pierwsze pochodzi z SVID 4, drugie z SUSv2. .P UNIX\ V7 (i późniejsze systemy) posiadały \fBS_IREAD\fP, \fBS_IWRITE\fP, \fBS_IEXEC\fP w miejscu określonych przez POSIX synonimów \fBS_IRUSR\fP, \fBS_IWUSR\fP i \fBS_IXUSR\fP. .SH UWAGI Zgłaszany przez jądro rozmiar pliku (\fIstat.st_size\fP; \fIstatx.stx_size\fP) nie jest prawidłowy, w przypadku pseudoplików generowanych automatycznie przez jądro. Przykładowo zwracana jest wartość 0 wobec wielu plików w katalogu \fI/proc\fP, natomiast wiele plików w katalogu \fI/sys\fP zgłasza rozmiar 4096 bajtów nawet, gdy zawartość pliku jest mniejsza. W przypadku ww. plików powinno się próbować odczytać tak wiele bajtów, jak to możliwe (i dodać \[Bq]\[rs]0\[rq] do zwracanego bufora, jeśli ma być interpretowany jako łańcuch tekstowy). .SH "ZOBACZ TAKŻE" \fBstat\fP(1), \fBstat\fP(2), \fBstatx\fP(2), \fBsymlink\fP(7) .PP .SH TŁUMACZENIE Tłumaczenie niniejszej strony podręcznika: Michał Kułach . .PP Niniejsze tłumaczenie jest wolną dokumentacją. Bliższe informacje o warunkach licencji można uzyskać zapoznając się z .UR https://www.gnu.org/licenses/gpl-3.0.html GNU General Public License w wersji 3 .UE lub nowszej. Nie przyjmuje się ŻADNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI. .PP Błędy w tłumaczeniu strony podręcznika prosimy zgłaszać na adres listy dyskusyjnej .MT manpages-pl-list@lists.sourceforge.net .ME .