table of contents
- bookworm 1:4.18.1-1
- bookworm-backports 1:4.24.0-2~bpo12+1
- testing 1:4.24.0-2
- unstable 1:4.24.0-2
UTF-8(7) | Miscellaneous Information Manual | UTF-8(7) |
NAZWA¶
UTF-8 - zgodne z ASCII wielobajtowe kodowanie Unikodowe
OPIS¶
Zestaw znaków Unicode 3.0 zajmuje szesnastobitową przestrzeń kodową. Najprostsze kodowanie Unikodowe (znane jako UCS-2) składa się z sekwencji słów szesnastobitowych. Takie łańcuchy mogą zawierać jako część wielu znaków 16-bitowych bajty takie jak „\0” lub „/”, które mają specjalne znaczenie w nazwach plików i innych parametrach funkcji z biblioteki C. Dodatkowo, większość narzędzi uniksowych spodziewa się plików ASCII i nie potrafi bez znacznych modyfikacji czytać słów 16-bitowych jako znaków. Z tych powodów UCS-2 nie jest pożądanym zewnętrznym kodowaniem Unicode w nazwach plików, plikach tekstowych, zmiennych środowiskowych itd. ISO/IEC 10646 Universal Character Set (UCS), nadzbiór Unicode, zajmuje nawet przestrzeń 31-bitową i oczywiste dlań kodowanie UCS-4 (sekwencja słów 32-bitowych) stwarza te same problemy.
Kodowanie UTF-8 dla Unicode i UCS nie ma tych problemów i jest słuszną metodą używania zestawu znaków Unicode w systemach operacyjnych wzorowanych na UNIX-ie.
WŁAŚCIWOŚCI¶
Kodowanie UTF-8 ma następujące przydatne właściwości:
- •
- UCS znaki od 0x00000000 do 0x0000007f (klasyczne znaki US-ASCII) zakodowane są po prostu jako bajty 0x00 do 0x7f (zgodność z ASCII). Oznacza to, że pliki i łańcuchy które zawierają tylko siedmiobitowe znaki ASCII mają takie samo kodowanie i w ASCII i w UTF-8.
- •
- Wszystkie znaki UCS > 0x7f zakodowane są jako wielobajtowy ciąg składający się tylko z bajtów w zakresie 0x80 do 0xfd, tak więc żadne bajty ASCII nie mogą się pojawić jako część innego znaku i nie występują tam problemy z np. „\0” czy „/”.
- •
- Zachowany jest leksykograficzny porządek sortowania łańcuchów w UCS-4.
- •
- Za pomocą UTF-8 można zakodować wszystkie z możliwych 2^31 kodów UCS.
- •
- Bajty 0xc0, 0xc1, 0xfe i 0xff nie są nigdy używane w kodowaniu UTF-8.
- •
- Pierwszy bajt ciągu wielobajtowego reprezentującego pojedynczy znak UCS nie-ASCII zawsze zawiera się w zakresie 0xc2 do 0xfd i wskazuje jak długi jest ów ciąg. Wszystkie pozostałe bajty takiego wielobajtowego ciągu zawierają się w zakresie od 0x80 do 0xbf. Pozwala to na łatwą resynchronizację i sprawia, że kodowanie jest niezależne od stanu [systemu] oraz odporne na brakujące bajty.
- •
- Znaki UCS zakodowane w UTF-8 mogą mieć długość do sześciu bajtów, jakkolwiek standard Unicode nie definiuje znaków powyżej 0x10ffff, więc znaki Unicode mogą mieć maksymalnie cztery bajty w UTF-8.
KODOWANIE¶
Do reprezentacji znaku używane są następujące ciągi bajtów. Ciąg, którego należy użyć zależy od numeru kodu UCS znaku:
- 0x00000000 - 0x0000007F:
- 0xxxxxxx
- 0x00000080 - 0x000007FF:
- 110xxxxx 10xxxxxx
- 0x00000800 - 0x0000FFFF:
- 1110xxxx 10xxxxxx 10xxxxxx
- 0x00010000 - 0x001FFFFF:
- 11110xxx 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx
- 0x00200000 - 0x03FFFFFF:
- 111110xx 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx
- 0x04000000 - 0x7FFFFFFF:
- 1111110x 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx 10xxxxxx
Pozycje bitowe xxx zostają wypełnione bitami numeru kodu znaku w reprezentacji dwójkowej, zaczynając od bitu najbardziej znaczącego (bit-endian). Może zostać użyty tylko najkrótszy możliwy wielobajtowy ciąg, która reprezentuje numer kodowy danego znaku.
Wartości kodowe UCS 0xd800–0xdfff (zastępujące UTF-16), jak też 0xfffe i 0xffff (nie-znaki w UCS) nie powinny wystąpić w strumieniach zgodnych z UTF-8. Zgodnie z RFC 3629 nie powinien być wykorzystywany żaden punkt powyżej U+10FFFF, co ogranicza znaki do czterech bajtów.
PRZYKŁADY¶
Znak Unicode 0xa9 = 1010 1001 (znak copyright) kodowany jest w UTF-8 jako
a znak 0x2260 = 0010 0010 0110 0000 (symbol „nie równa się”) kodowany jest jako:
Uwagi o stosowaniu¶
Aby włączyć obsługę locale UTF-8 użytkownicy muszą wybrać na przykład
aby aktywować obsługę UTF-8 w aplikacjach.
Oprogramowanie, które musi wiedzieć, jakie kodowanie znaków jest używane powinno zawsze ustawiać locale, na przykład za pomocą
a programiści mogą wówczas sprawdzać wartość wyrażenia
aby określić, czy zostało wybrane locale UTF-8 i czy wszystko: standardowe wprowadzanie i wyprowadzanie danych otwartym tekstem, komunikacja terminalowa, zawartość plików tekstowych oraz zmienne środowiska, jest zakodowane w UTF-8.
Programiści przyzwyczajeni do jednobajtowego kodowania takiego, jak US-ASCII lub ISO/IEC 8859 8859 muszą wiedzieć, że dwa z dotychczasowych założeń nie są spełnione w locale UTF-8. Po pierwsze, pojedynczy bajt niekoniecznie nadal odpowiada pojedynczemu znakowi. Po drugie, ponieważ nowoczesne emulatory terminali w trybie UTF-8 wspierają również chińskie, japońskie i koreańskie znaki o podwójnej długości, jak też nie rozdzielone znaki kombinowane, wyprowadzenie pojedynczego znaku niekoniecznie przesuwa kursor o jedną pozycję, jak to miało miejsce w ASCII. Do zliczania znaków i pozycji kursora należy obecnie używać funkcji bibliotecznych takich, jak mbsrtowcs(3) i wcswidth(3).
Oficjalną sekwencją unikową przełączającą ze schematu kodowania ISO/IEC 2022 (używaną na przykład przez terminale VT100) do UTF-8 jest ESC % G ("\x1b%G"). Odpowiadającą jej sekwencją powrotu z UTF-8 do ISO/IEC 2022 jest ESC % @ ("\x1b%@"). Inne sekwencje ISO/IEC 2022 (takie jak przełączające zbiory G0 i G1) nie mają zastosowania w trybie UTF-8.
BEZPIECZEŃSTWO¶
Standardy Unicode i UCS wymagają, aby przy generowaniu UTF-8 używać najkrótszej z możliwych postaci, np. generowanie dwubajtowej sekwencji o pierwszym bajcie 0xc0 nie jest zgodne ze standardem. Unicode 3.1 dodał wymaganie, aby zgodne ze standardem programy nie akceptowały innych niż najkrótsze postaci jako swoich danych wejściowych. Jest to związane z bezpieczeństwem: jeśli wprowadzane przez użytkownika dane są sprawdzane pod kątem możliwych naruszeń bezpieczeństwa, program może sprawdzać jedynie wersje ASCII wystąpień „/../”, „;” lub NUL i przeoczyć, że jest wiele niezgodnych z ASCII sposobów przedstawienia tych rzeczy w nienajkrótszym kodowaniu UTF-8.
STANDARDY¶
ISO/IEC 10646-1:2000, Unicode 3.1, RFC 3629, Plan 9.
ZOBACZ TAKŻE¶
locale(1), nl_langinfo(3), setlocale(3), charsets(7), unicode(7)
TŁUMACZENIE¶
Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika są: Gwidon S. Naskrent <naskrent@hoth.amu.edu.pl>, Andrzej Krzysztofowicz <ankry@green.mf.pg.gda.pl> i Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>
Niniejsze tłumaczenie jest wolną dokumentacją. Bliższe informacje o warunkach licencji można uzyskać zapoznając się z GNU General Public License w wersji 3 lub nowszej. Nie przyjmuje się ŻADNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI.
Błędy w tłumaczeniu strony podręcznika prosimy zgłaszać na adres listy dyskusyjnej manpages-pl-list@lists.sourceforge.net.
2 maja 2024 r. | Linux man-pages 6.8 |