NAZWA¶

crontab - tabele do crona

OPIS¶

Plik crontab zawiera wskazówki dla demona cron(8), sformatowane w ogólnej postaci: „uruchom tę komendę o tej porze i tego dnia”. Każdy użytkownik ma swoją własną tabelę crontab, a komendy z każdej podanej tabeli są wykonywane z uprawnieniami jej właściciela. News i uucp zazwyczaj mają swoje własne tabele, eliminując w ten sposób potrzebę jawnego wywoływania su(1) jako części komendy crona.

Proszę zauważyć, że komentarze umieszczone w tym samym wierszu, co polecenie crona, nie są interpretowane jako komentarze dla crona, lecz są uważane za część polecenia i są przekazywane do powłoki. To stwierdzenie jest prawdziwe również w przypadku komentarzy w tym samym wierszu, co ustawienia zmiennej środowiskowej.

Aktywny wiersz tabeli może być albo ustawieniem środowiska, albo komendą crona. Ustawianie zmiennej ma postać

nazwa = wartość


      

gdzie spacje wokół znaku równości (=) są opcjonalne, a wszelkie kolejne, niepoczątkowe spacje w wartości zostaną częścią wartości przypisanej zmiennej nazwa. Łańcuch wartość może być umieszczony w cudzysłowach (pojedynczych lub podwójnych, lecz jednakowych w parze). Zachowa to początkowe i końcowe spacje. Aby zdefiniować pustą zmienną, można zastosować cudzysłowy.

Łańcuch wartość nie jest przetwarzany pod kątem podstawień zmiennych środowiskowych, zastąpień zmiennych, czy interpretacji tyldy (~), zatem wiersze takie jak

PATH=$HOME/bin:$PATH
PATH=~/bin:/usr/bin
	

nie zadziałają zgodnie z oczekiwaniami. Nie zadziała również:

A=1
B=2
C=$A $B
	

Ostatnia wartość nie zostanie zastąpiona zdefiniowanymi zmiennymi. W większość powłok można spróbować jednak np.:

P=PATH=/a/b/c:$PATH
33 22 1 2 3 eval $P && jakieś polecenia
	

Wiele zmiennych środowiskowych jest ustawianych automatycznie przez demona cron(8). SHELL jest ustawiany na /usr/bin/sh, LOGNAME i HOME są ustawiane na podstawie wierszy /etc/passwd właściciela tabeli crontab. Zmienne HOME i SHELL mogą być przesłonięte przez ustawienia w tabeli crontab; nie można tak zrobić z LOGNAME.

Inna uwaga: zmienna LOGNAME nazywa się czasem USER na systemach BSD... na tych systemach ustawiana będzie również zmienna USER.

Oprócz zmiennych LOGNAME, HOME i SHELL, cron(8) sprawdzi również zmienną MAILTO, jeśli będzie miał powód do wysłania wiadomości elektronicznej w wyniku poleceń działających w „tym” pliku crontab. Jeśli MAILTO jest zdefiniowana (i nie jest pusta), wiadomość jest wysyłana do użytkownika o tej nazwie. Jeśli MAILTO jest zdefiniowana, lecz jest pusta (MAILTO=""), poczta nie jest wysyłana. W innych przypadkach wiadomość jest wysyłana do właściciela pliku crontab. Opcja ta może się przydać, jeśli jako nadawczy program pocztowy użytkownik zdecyduje się korzystać z /usr/bin/mail, zamiast /usr/lib/sendmail — /usr/bin/mail nie korzysta z aliasów, a UUCP zwykle nie odczytuje swojej poczty.

Format komendy crona jest podobny do standardu V7, z wieloma rozszerzeniami. Każdy wiersz ma pięć pól czasu i daty, za którymi znajduje się polecenie, kończące się znakiem nowego wiersza („\n”). Systemowy plik crontab (/etc/crontab) używa tego samego formatu, z tym wyjątkiem, że po czasie i dacie, a przed poleceniem, znajduje się nazwa użytkownika. Pola mogą być oddzielone spacjami lub tabulatorami. Maksymalną dozwoloną długością pola polecenia jest 998 znaków.

Polecenia są wywoływane przez demona cron(8), gdy minuta, godzina i miesiąc z wpisu odpowiadają czasowi bieżącemu oraz gdy przynajmniej jedno z dwóch pól dnia (dzień miesiąca lub dzień tygodnia) odpowiada czasowi bieżącemu (patrz „Uwaga” poniżej). Program cron(8) sprawdza wpisy cron co minutę. Pola czasu i daty to:

Pole może mieć gwiazdkę (*), która oznacza „pierwszy-ostatni”.

Dozwolone są zakresy liczb. Zakresy są dwiema liczbami, oddzielonymi myślnikiem. Zakres ten jest domknięty. Na przykład, 8-11 dla „godzin” oznacza wywoływanie w godzinach 8, 9, 10, 11.

Dozwolone są też listy. Lista jest zbiorem liczb (lub zakresów), oddzielonych przecinkami. Przykłady: „1,2,5,9”, „0-4,8-12”.

W połączeniu z zakresami można używać wartości krokowych. Napisanie za zakresem elementu „/<liczba>” oznacza odstępy między wartościami liczby w zakresie. Na przykład „0-23/2” oznacza liczby parzyste w tym zakresie (alternatywą w standardzie V7 jest „0,2,4,6,8,10,12,14,16,18,20,22”. Wartości krokowe dozwolone są też za gwiazdkami, więc jeśli aby zdefiniować „co drugą godzinę”, można użyć po prostu „*/2”.

Dla pól „miesięcy” i „dni tygodnia” można używać również nazw. Można użyć pierwszych trzech liter konkretnego dnia lub miesiąca (po angielsku, wielkość liter nie ma znaczenia). Zakresy lub listy nazw są niedozwolone.

„Szóste” pole (reszta wiesza) określa polecenie, jaką należy wykonać. Cała część polecenia wiersza, aż do nowego wiersza lub znaku %, zostanie wykonana przez /usr/bin/sh, lub przez inną powłokę, jaką podano w zmiennej SHELL pliku crona. Procenty w komendzie (%), o ile nie są chronione odwrotnymi ukośnikami (\), zostaną zamienione w znaki nowego wiersza, a wszelkie dane za pierwszym % zostaną przesłane na standardowe wejście polecenia.

Uwaga: Dzień wykonania polecenia można podać za pomocą dwóch pól — dnia miesiąca i dnia tygodnia. Jeśli oba pola są ograniczone (tj. nie wynoszą *), polecenie zostanie wykonane, gdy jedno z nich będzie odpowiadało bieżącej dacie. Na przykład „30 4 1,15 * 5” spowoduje wywołanie komendy o 04:30 pierwszego i 15-tego każdego miesiąca plus w każdy piątek. Można jednak osiągnąć zamierzony efekt za pomocą dodania testu do polecenia (zob. ostatni przykład w PRZYKŁADOWEJ TABELI CRON poniżej).

Zamiast pięciu pierwszych pól, może się pojawić jeden z ośmiu łańcuchów specjalnych:

Proszę zauważyć, że rozruch w znaczeniu łańcucha @reboot jest momentem, w którym uruchamia się demon cron(8). W szczególności może to nastąpić przed uruchomieniem niektórych innych demonów i usług systemowych. Zależy to od sekwencji rozruchowej komputera.

PRZYKŁADOWA TABELA CRON¶

# używaj /bin/sh do wywoływania komend, niezależnie od wartości
# w /etc/passwd.
SHELL=/usr/bin/sh
# przesyłaj wyjście do użytkownika "paul", bez względu na
# właściciela tabeli
MAILTO=paul
#
# uruchamiaj się 5 minut po północy, codziennie
5 0 * * *       $HOME/bin/daily.job >> $HOME/tmp/out 2>&1
# uruchamiaj się o 14:15 pierwszego w każdym miesiącu -- wyjście jest
# przesyłane do użytkownika paul
15 14 1 * *     $HOME/bin/monthly
# uruchamiaj się o 22 w weekendy, denerwuj Joe.
0 22 * * 1-5	mail -s "Jest 22" joe%Joe,%%Gdzie są twoje dzieci?%
23 0-23/2 * * * echo "uruchamiaj 23 min po: północy, 2, 4 ..., codziennie"
5 4 * * sun     echo "uruchamiaj o 4:05 w każdą niedzielę"
0 */4 1 * mon   echo "uruchamiaj co 4. godzinę pierwszego i w każdy pon."
0 0 */2 * sun   echo "uruchamiaj o północy każdej niedzieli przypadającej na nieparzystą datę"
# Uruchamiaj w każdą drugą sobotę miesiąca
0 4 8-14 * *    test $(date +\%u) -eq 6 && echo "druga sobota"
# To samo, wydajnie:
0 4 * * * Sat   d=$(date +e) && test $d -ge 8 -a $d -le 14 && echo "druga sobota"
#Uruchamiaj wczesnym rankiem po pierwszym czwartku
#każdego miesiąca
57 2 * * 5 case $(date +d) in 0[2-8]) echo "Po pierwszym czwartku"; esac


      

Wszystkie powyższe przykłady uruchamiają programy nieinteraktywne. Aby uruchomić program, który wchodzi w interakcję z ekranem użytkownika, konieczne jest upewnienie się, że ustawiono prawidłową zmienną środowiskową DISPLAY.

# Wykonuj program i uruchamiaj powiadomienie codzinnie o 10:00
0 10 * * *  $HOME/bin/program | DISPLAY=:0 notify-send "Program uruchomiony" "$(cat)"


      

PRZYKŁADOWA SYSTEMOWA TABELA CRON¶

Poniżej pokazano zawartość zwykłego, systemowego pliku crontab (z tym, że tu przetłumaczono komentarze — przyp. tłum.). W przeciwieństwie do tabel cron użytkowników, plik ten ma pole na nazwę użytkownika, takie jak używane przez /etc/crontab.

# /etc/crontab: systemowy crontab
# W odróżnieniu od innych crontab-ów, nie trzeba uruchamiać
# polecenia "crontab" aby zainstalować nową wersję tego pliku
# oraz plików w /etc/cron.d. Pliki te mają również pola na
# nazwę użytkownika, w przeciwieństwie do innych crontab-ów.
SHELL=/bin/sh
PATH=/usr/local/sbin:/usr/local/bin:/sbin:/bin:/usr/sbin:/usr/bin
# Przykładowa definicja zadania:
# .---------------- minuta (0 - 59)
# |  .------------- godzina (0 - 23)
# |  |  .---------- dzień miesiąca (1 - 31)
# |  |  |  .------- miesiąc (1 - 12) LUB jan,feb,mar,apr
# |  |  |  |           may,jun,jul,aug,sep,oct,nov,dec
# |  |  |  |  .---- dzień tygodnia (0 - 6) (niedziela=0
# |  |  |  |  |        lub 7) LUB (od niedzieli): sun,mon,
# |  |  |  |  |        tue,wed,thu,fri,sat
# m g d-m ms d-t użytk. polecenie-do-wykonania
17 * * * *  root  cd / && run-parts --report /etc/cron.hourly
25 6 * * *  root  test -x /usr/sbin/anacron || ( cd / && run-parts --report /etc/cron.daily )
47 6 * * 7  root  test -x /usr/sbin/anacron || ( cd / && run-parts --report /etc/cron.weekly )
52 6 1 * *  root  test -x /usr/sbin/anacron || ( cd / && run-parts --report /etc/cron.monthly )
#


       

Proszę zauważyć, że domyślnie wszystkie zadania systemowe uruchomią się pomiędzy godziną 06:00 a 07:00. W systemach, które nie były uruchomione w tym czasie, uruchomią się jedynie zadania godzinowe, chyba że zmieniono powyższe wartości domyślne.

KOLEJNY PRZYKŁAD¶

W poniższym przykładzie widać, że liczby można poprzedzić zerami, aby wyrównać kolumny.

17  * * * *  root  cd / && run-parts --report /etc/cron.hourly
25 16 * * *  root  test -x /usr/sbin/anacron || ( cd / && run-parts --report /etc/cron.daily )
47 06 * * 7  root  test -x /usr/sbin/anacron || ( cd / && run-parts --report /etc/cron.weekly )
52 06 1 * *  root  test -x /usr/sbin/anacron || ( cd / && run-parts --report /etc/cron.monthly )


       

ZOBACZ TAKŻE¶

cron(8), crontab(1)

ROZSZERZENIA¶

Podczas podawania dnia tygodnia, zarówno 0 jak i 7 jest uważane za niedzielę. BSD i AT&T nie zgadzają się z tym.

Listy i zasięgi mogą koegzystować w tym samym polu. "1-3,7-9" będzie odrzucone przez crona AT&T i BSD — chcą one widzieć TYLKO "1-3" lub "7,8,9".

Zakresy mogą zawierać "kroki", więc "1-9/2" jest tym samym co "1,3,5,7,9".

Nazwy miesiąca lub dnia tygodnia mogą być podawane za pomocą (angielskiej) nazwy.

W tabeli można ustawiać zmienne środowiskowe. W BSD i AT&T, środowisko przekazywane procesom potomnym jest po prostu tym z /etc/rc.

Wyjście poleceń jest przesyłane właścicielowi tabeli (BSD nie tego potrafi), może być przesyłane do osoby innej niż właściciel tabeli (tego nie potrafi SysV) lub funkcja ta może być wyłączona i nie będzie wysyłana żadna poczta (SysV tego też nie potrafi).

Wszystkie polecenia „@”, które mogą zająć miejsce pięciu pierwszych pól, są rozszerzeniami.

OGRANICZENIA¶

Demon cron działa w zdefiniowanej strefie czasowej. Obecnie nie obsługuje przypisania stref czasowych użytkownikom. Wszystkie zadania: systemowe i użytkowników, zostaną uruchomione wedle skonfigurowanej strefy czasowej. Nawet, gdy użytkownik określi zmienną środowiskową TZ w swoim pliku crontab, wpłynie ona jedynie na polecenia wykonywane z pliku crontab, a nie na termin wykonania samych zadań crontab. Aby podać daną strefę czasową zadaniu crontab, można sprawdzić datę w skrypcie potomnym np.

# m g d-m ms d-t polecenie-użytkownika
TZ=UTC
0 * * * * [ "$(date +\%R)" = 00:00 ] && uruchom_jakiś_skrypt


       

POSIX określa, że jeśli dzień miesiąca lub dzień tygodnia wynosi *, znak ten zostanie dopasowany jako wartość bieżąca. Jednak niniejsza implementacja sprawdza jedynie, czy pierwszy znak wynosi *. Jest to powód, dla którego "0 0 */2 * sun" uruchomi się każdej nieparzystej niedzieli, podczas gdy standard POSIX uruchomiłby takie zadanie każdej niedzieli i w każdym dniu nieparzystym.

Składnia crontab nie umożliwia zdefiniowania wszystkich możliwych okresów. Nie jest łatwo np. zdefiniować ostatni powszedni dzień miesiąca. Aby uruchomić zadanie w okresie, którego nie da się zdefiniować za pomocą składni crontab, najlepiej aby dany program sam sprawdzał datę i czas i kontynuował wykonanie jedynie, gdy odpowiadają one zadanego okresowi.

Jeśli takiego sprawdzenia nie może dokonać sam program, wymagany będzie skrypt opakowujący. Przydatnymi narzędziami do analizy dat będą tu ncal lub calendar. Przykładowo, aby uruchomić program ostatniej soboty każdego miesiąca, można użyć poniższego kodu opakowującego:

0 4 * * Sat   [ "$(date +\%e)" = "$(LANG=C ncal | sed -n 's/^Sa .* \([0-9]\+\) *$/\1/p')" ] && echo "Ostatnia sobota" && program_do_wykonania


      

KORZYSTANIE Z EVAL DO OPAKOWANIA RÓŻNYCH USTAWIEŃ ŚRODOWISKA¶

Autorem poniższej wskazówki jest 積丹尼 Dan Jacobson:

CONTENT_TYPE="text/plain; charset=UTF-8"
d=eval LANG=zh_TW.UTF-8 w3m -dump
26 22 16 1-12 * $d https://www.ptt.cc/bbs/transgender/index.html


      

nie będzie działało, bez dokonania eval. Podanie w drugim wierszu samego

d=LANG=zh_TW.UTF-8 w3m -dump


      

da

/bin/sh: LANG=zh_TW.UTF-8: nie znaleziono polecenia


      

DIAGNOSTYKA¶

Program cron wymaga, aby każdy wpis w pliku crontab kończył się znakiem nowego wiersza. Jeśli ostatni wpis w pliku crontab nie będzie go posiadał (tzn. zakończy się bezpośrednio EOF — znakiem końca pliku), to cron stwierdzi, że crontab jest (przynajmniej częściowo) uszkodzony i odmówi jego instalacji. Ostrzeżenie zostanie wypisane do sysloga.

AUTORZY¶

Paul Vixie <paul@vix.com>

Steve Greenland <stevegr@debian.org>

Javier Fernández-Sanguino Peña <jfs@debian.org>

Christian Kastner <ckk@debian.org>

Georges Khaznadar <georgesk@debian.org>

PRAWA AUTORSKIE¶

Copyright © 1994 Paul Vixie

Można dystrybuować dowolnie, z następującymi zastrzeżeniami: nie usuwaj moich danych ze źródeł ani dokumentacji (nie przypisuj sobie mojej pracy), oznaczaj swoje zmiany (abym nie był obwiniany za błędy, które mogłeś wprowadzić), nie zmieniaj [oryginalny tekst licencji jest dostępny w angielskiej wersji podręcznika — przyp. tłum.], ani nie usuwaj niniejszego zastrzeżenia. Może być sprzedawany, jeśli źródła służące do jego zbudowania są przekazywane kupującemu. Niniejsze oprogramowanie jest pozbawione jakiejkolwiek gwarancji, jawnej lub dorozumianej; używasz na własne ryzyko, odpowiedzialność za (potencjalne) szkody spoczywa w całości na użytkowniku.

Od 1994 roku, Deweloperzy Debiana opiekujący się cronem dokonali wielu zmian w niniejszym podręczniku; wyżej wykazano skróconą listę, więcej informacji znajduje się w pliku /usr/share/doc/cron/copyright.

TŁUMACZENIE¶

Autorami polskiego tłumaczenia niniejszej strony podręcznika są: Przemek Borys <pborys@dione.ids.pl>, Wojtek Kotwica <wkotwica@post.pl> i Michał Kułach <michal.kulach@gmail.com>

Niniejsze tłumaczenie jest wolną dokumentacją. Bliższe informacje o warunkach licencji można uzyskać zapoznając się z GNU General Public License w wersji 3 lub nowszej. Nie przyjmuje się ŻADNEJ ODPOWIEDZIALNOŚCI.

Błędy w tłumaczeniu strony podręcznika prosimy zgłaszać na adres listy dyskusyjnej manpages-pl-list@lists.sourceforge.net.